Darmowe Lekcje Audio Języka Niemieckiego - Gramatyka i Czasy

W języku niemieckim każdy rzeczownik posiada rodzaj gramatyczny: męski (der), żeński (die) lub nijaki (das). Rodzajniki są niezbędne, ponieważ wpływają na formę przymiotników, zaimków i odmianę przez przypadki.:

Przykłady:

• der Hund (pies) – rodzaj męski
• die Blume (kwiat) – rodzaj żeński
• das Auto (samochód) – rodzaj nijaki

Wskazówka:

Ucząc się nowych słówek, zawsze zapamiętuj je wraz z odpowiednim rodzajnikiem.

W języku niemieckim czasowniki odmieniają się przez osoby. Dla czasowników regularnych istnieje stały wzorzec odmiany w czasie teraźniejszym (Präsens).

🔹 Końcówki dla osób:

Osoba	Końcówka
ich	-e
du	-st
er/sie/es	-t
wir	-en
ihr	-t
sie/Sie	-en

🔹 Przykład odmiany czasownika spielen (grać):

Osoba	Odmiana	Tłumaczenie
ich	spiele	ja gram
du	spielst	ty grasz
er/sie/es	spielt	on/ona/ono gra
wir	spielen	my gramy
ihr	spielt	wy gracie
sie/Sie	spielen	oni/one/Pan/Pani grają

💡 Wskazówka:

Pamiętaj, że czasowniki regularne zachowują swój temat (rdzeń), a my dodajemy do niego odpowiednie końcówki w zależności od osoby.

Nie wszystkie czasowniki w języku niemieckim są regularne; istnieje wiele czasowników nieregularnych, które zmieniają swój temat (rdzeń) podczas odmiany w czasie teraźniejszym.

🔹 Przykład odmiany czasownika sein (być):

Osoba	Odmiana	Tłumaczenie
ich	bin	ja jestem
du	bist	ty jesteś
er/sie/es	ist	on/ona/ono jest
wir	sind	my jesteśmy
ihr	seid	wy jesteście
sie/Sie	sind	oni/one są / Pan/Pani są

🔹 Przykład odmiany czasownika haben (mieć):

Osoba	Odmiana	Tłumaczenie
ich	habe	ja mam
du	hast	ty masz
er/sie/es	hat	on/ona/ono ma
wir	haben	my mamy
ihr	habt	wy macie
sie/Sie	haben	oni/one mają / Pan/Pani mają

🔹 Czasowniki z wymianą samogłoski w temacie:

Niektóre czasowniki zmieniają samogłoskę w temacie w drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej.

Przykład odmiany czasownika lesen (czytać):

Osoba	Odmiana	Tłumaczenie
ich	lese	ja czytam
du	liest	ty czytasz
er/sie/es	liest	on/ona/ono czyta
wir	lesen	my czytamy
ihr	lest	wy czytacie
sie/Sie	lesen	oni/one czytają / Pan/Pani czytają

Przykład odmiany czasownika sprechen (mówić):

Osoba	Odmiana	Tłumaczenie
ich	spreche	ja mówię
du	sprichst	ty mówisz
er/sie/es	spricht	on/ona/ono mówi
wir	sprechen	my mówimy
ihr	sprecht	wy mówicie
sie/Sie	sprechen	oni/one mówią / Pan/Pani mówią

💡 Wskazówka:

Zwróć uwagę na zmianę samogłoski w temacie czasownika w formach "du" i "er/sie/es". Najczęściej zachodzi zmiana e → i lub e → ie, a także a → ä w przypadku czasowników z "a" w temacie.

W języku niemieckim występują cztery przypadki gramatyczne, które określają funkcję rzeczownika w zdaniu. Każdy przypadek odpowiada na konkretne pytania i wpływa na odmianę rodzajników, przymiotników oraz zaimków.

🔹 Przypadki i ich pytania:

• Mianownik (Nominativ) – kto? co?
• Dopełniacz (Genitiv) – czyj? czyja? czyje?
• Celownik (Dativ) – komu? czemu?
• Biernik (Akkusativ) – kogo? co?

🔹 Odmiana rodzajnika określonego:

Przypadek	Męski (der)	Żeński (die)	Nijaki (das)	Mnoga (die)
Nominativ	der	die	das	die
Genitiv	des	der	des	der
Dativ	dem	der	dem	den
Akkusativ	den	die	das	die

🔹 Przykłady użycia:

Nominativ (Mianownik):

Der Mann liest ein Buch. (Mężczyzna czyta książkę.)

Akkusativ (Biernik):

Ich sehe den Mann. (Widzę mężczyznę.)

Dativ (Celownik):

Ich gebe dem Mann das Buch. (Daję mężczyźnie książkę.)

Genitiv (Dopełniacz):

Das ist das Auto des Mannes. (To jest samochód mężczyzny.)

💡 Wskazówka:

Niektóre przyimki i czasowniki zawsze wymagają konkretnego przypadku. Na przykład, przyimki mit (z) i nach (do, po) zawsze łączą się z Dativem, a durch (przez) i für (dla) z Akkusativem.

Przyimki w języku niemieckim są kluczowe, ponieważ wpływają na przypadek rzeczownika, który po nich następuje. Niektóre przyimki zawsze łączą się z jednym konkretnym przypadkiem, podczas gdy inne mogą łączyć się z dwoma różnymi przypadkami w zależności od kontekstu.

🔹 Przyimki zawsze łączące się z Dativem (celownikiem):

Przyimek	Tłumaczenie
aus	z, ze środka
bei	u, przy
mit	z
nach	po, do
seit	od czasu
von	od
zu	do

💡 Przykłady:

Ich gehe mit dem Freund ins Kino. (Idę z przyjacielem do kina.)

Sie kommt aus der Stadt. (Ona pochodzi z miasta.)

🔹 Przyimki zawsze łączące się z Akkusativem (biernikiem):

Przyimek	Tłumaczenie
durch	przez
für	dla
gegen	przeciw, około
ohne	bez
um	o, wokół

💡 Przykłady:

Das Geschenk ist für den Vater. (Prezent jest dla ojca.)

Wir laufen durch den Park. (Biegniemy przez park.)

🔹 Przyimki zmienne (Wechselpräpositionen) – łączące się z Dativem lub Akkusativem:

Te przyimki łączą się z Dativem, gdy mówimy o statycznym położeniu (gdzie?), oraz z Akkusativem, gdy mówimy o kierunku ruchu (dokąd?).

Lista przyimków zmiennych:

Przyimek	Tłumaczenie
an	na, przy
auf	na
hinter	za
in	w, do
neben	obok
über	nad
unter	pod
vor	przed
zwischen	pomiędzy

💡 Przykłady:

Dativ (gdzie?):

Das Buch liegt auf dem Tisch. (Książka leży na stole.)

Wir sind in der Schule. (Jesteśmy w szkole.)

Akkusativ (dokąd?):

Ich lege das Buch auf den Tisch. (Kładę książkę na stół.)

Wir gehen in die Schule. (Idziemy do szkoły.)

💡 Wskazówka:

Aby poprawnie używać przyimków zmiennych, zawsze zastanów się, czy zdanie opisuje ruch (Akkusativ), czy statyczne położenie (Dativ).

Przymiotniki w języku niemieckim odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Końcówka przymiotnika zależy od tego, czy stoi on po rodzajniku określonym, nieokreślonym czy też bez rodzajnika.

🔹 Przymiotnik po rodzajniku określonym (der, die, das):

Końcówki przymiotników są wtedy zazwyczaj jednolite, głównie -e lub -en.

Przykład:

Przypadek	Męski	Żeński	Nijaki	Mnoga
Nominativ	der große Mann	die schöne Frau	das kleine Kind	die alten Freunde
Akkusativ	den großen Mann	die schöne Frau	das kleine Kind	die alten Freunde
Dativ	dem großen Mann	der schönen Frau	dem kleinen Kind	den alten Freunden

🔹 Przymiotnik po rodzajniku nieokreślonym (ein, eine):

Końcówki przymiotników muszą przejąć część informacji o rodzaju i przypadku, dlatego są bardziej zróżnicowane.

Przykład:

Przypadek	Męski	Żeński	Nijaki	Mnoga
Nominativ	ein großer Mann	eine schöne Frau	ein kleines Kind	(keine) alten Freunde
Akkusativ	einen großen Mann	eine schöne Frau	ein kleines Kind	(keine) alten Freunde
Dativ	einem großen Mann	einer schönen Frau	einem kleinen Kind	keinen alten Freunden

🔹 Przymiotnik bez rodzajnika:

W takiej sytuacji końcówki przymiotników muszą w pełni wskazywać na rodzaj, liczbę i przypadek.

Przykład:

Przypadek	Męski	Żeński	Nijaki	Mnoga
Nominativ	großer Mann	schöne Frau	kleines Kind	alte Freunde
Akkusativ	großen Mann	schöne Frau	kleines Kind	alte Freunde
Dativ	großem Mann	schöner Frau	kleinem Kind	alten Freunden

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj końcówki: Warto nauczyć się tabel odmiany przymiotników, zwracając uwagę na różnice w zależności od obecności i rodzaju rodzajnika.
• Analizuj zdanie: Zawsze zwróć uwagę na przypadek, rodzaj i liczbę rzeczownika, do którego odnosi się przymiotnik.
• Praktykuj z przykładami: Im więcej ćwiczysz na konkretnych zdaniach, tym łatwiej będzie Ci intuicyjnie dobierać poprawne końcówki.

Czas Perfekt jest jednym z najważniejszych czasów przeszłych w języku niemieckim, używanym głównie w języku mówionym do opisywania wydarzeń przeszłych, które mają wpływ na teraźniejszość lub są nadal istotne.

🔹 Tworzenie czasu Perfekt:

Czas Perfekt składa się z dwóch elementów:

• Czasownika posiłkowego – haben lub sein odmienionego w czasie teraźniejszym.
• Imiesłowu czasu przeszłego (Partizip II) głównego czasownika.

Struktura zdania:

[Podmiot] + [haben/sein] + [Partizip II]

🔹 Wybór czasownika posiłkowego:

• haben – większość czasowników używa haben jako czasownika posiłkowego.
• sein – używane z czasownikami:
  • Ruchu z przemieszczeniem (gehen – iść, fahren – jechać).
  • Zmiany stanu lub bytu (aufstehen – wstawać, sterben – umierać).
  • sein, bleiben, werden zawsze łączą się z sein.

💡 Wskazówka: Jeśli czasownik opisuje przemieszczanie się z punktu A do B lub zmianę stanu, najprawdopodobniej użyje sein.

🔹 Tworzenie Partizip II:

Czasowniki regularne:

Dodaj przedrostek ge- do tematu czasownika i końcówkę -t.

Przykład:

machen (robić) → ge + mach + t = gemacht

Czasowniki nieregularne (mocne):

Mogą zmieniać samogłoskę w temacie, dodaj ge- i końcówkę -en.

Przykład:

sehen (widzieć) → ge + seh + en = gesehen

Czasowniki z przedrostkami nierozdzielnymi (be-, emp-, ent-, er-, ge-, miss-, ver-, zer-):

Nie dodajemy przedrostka ge-.

Przykład:

besuchen (odwiedzać) → besucht

Czasowniki rozdzielnie złożone:

ge- wstawiamy między przedrostek a temat.

Przykład:

aufstehen (wstawać) → auf + ge + standen = aufgestanden

🔹 Przykłady zdań w czasie Perfekt:

• Ich habe gestern Fußball gespielt. (Wczoraj grałem w piłkę nożną.)
• Sie ist nach Hause gegangen. (Ona poszła do domu.)
• Wir haben einen Kuchen gebacken. (Upiekliśmy ciasto.)
• Er hat das Auto repariert. (On naprawił samochód.)
• Sie sind spät angekommen. (Oni przyjechali późno.)

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj czasowniki z "sein": Np. fahren (jechać), gehen (iść), kommen (przyjść), bleiben (zostać).
• Ćwicz Partizip II: Sporządź listę najczęściej używanych czasowników nieregularnych i ich form Partizip II.
• Szyk zdania: W zdaniach oznajmujących Partizip II stoi na końcu zdania.

Czas Präteritum, zwany także czasem przeszłym prostym lub narracyjnym, jest używany głównie w języku pisanym, w literaturze, opowiadaniach i relacjach z przeszłości. W mowie potocznej zastępowany jest często przez czas Perfekt.

🔹 Tworzenie czasu Präteritum dla czasowników regularnych:

Dla czasowników regularnych (słabych) tworzymy Präteritum przez dodanie do tematu czasownika końcówek charakterystycznych dla poszczególnych osób.

Końcówki dla czasowników regularnych:

Osoba	Końcówka
ich	-te
du	-test
er/sie/es	-te
wir	-ten
ihr	-tet
sie/Sie	-ten

Przykład odmiany czasownika spielen (grać):

Osoba	Odmiana
ich	spielte
du	spieltest
er/sie/es	spielte
wir	spielten
ihr	spieltet
sie/Sie	spielten

🔹 Tworzenie czasu Präteritum dla czasowników nieregularnych:

Czasowniki mocne (nieregularne) w czasie Präteritum zmieniają samogłoskę w temacie i mają własne, specyficzne formy. Nie dodajemy tu końcówki -te, ale bezpośrednio końcówki osobowe.

Końcówki dla czasowników nieregularnych:

Osoba	Końcówka
ich	(bez końcówki)
du	-st
er/sie/es	(bez końcówki)
wir	-en
ihr	-t
sie/Sie	-en

Przykład odmiany czasownika gehen (iść):

Osoba	Odmiana
ich	ging
du	gingst
er/sie/es	ging
wir	gingen
ihr	gingt
sie/Sie	gingen

Inne przykłady czasowników nieregularnych:

Czasownik	Präteritum
haben (mieć)	hatte
sein (być)	war
werden (stawać się)	wurde

🔹 Przykłady zdań w czasie Präteritum:

• Ich spielte gestern Fußball. (Wczoraj grałem w piłkę nożną.)
• Er las ein interessantes Buch. (On przeczytał interesującą książkę.)
• Wir waren letztes Jahr in Deutschland. (Byliśmy w zeszłym roku w Niemczech.)
• Sie schrieb einen Brief an ihre Freundin. (Ona napisała list do swojej przyjaciółki.)

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj formy nieregularne: Czasowniki takie jak sein, haben, werden, gehen, kommen mają nieregularne formy w Präteritum i są często używane, warto je opanować.
• Użycie w piśmie: Präteritum jest powszechnie używane w narracji pisemnej, w opowiadaniach, książkach i artykułach prasowych.
• Różnica między Perfekt a Präteritum:
  • Perfekt jest częściej używany w mowie potocznej.
  • Präteritum dominuje w języku pisanym oraz z czasownikami modalnymi i czasownikami sein, haben, werden nawet w mowie.

Czasowniki modalne są specjalnym rodzajem czasowników w języku niemieckim, które wyrażają stosunek mówiącego do czynności, takie jak możliwość, konieczność, chęć czy powinność. Są one często używane w połączeniu z innymi czasownikami w bezokoliczniku, które stoją na końcu zdania.

🔹 Lista podstawowych czasowników modalnych:

• können – móc, potrafić
• müssen – musieć
• dürfen – mieć pozwolenie, móc
• sollen – mieć powinność
• wollen – chcieć
• mögen – lubić (w czasie teraźniejszym często używamy formy möchten – chciałbym/chciałabym)

🔹 Odmiana czasowników modalnych w czasie teraźniejszym (Präsens):

Czasowniki modalne są nieregularne i mają specyficzne formy odmiany.

können (móc, potrafić)

Osoba	Forma
ich	kann
du	kannst
er/sie/es	kann
wir	können
ihr	könnt
sie/Sie	können

müssen (musieć)

Osoba	Forma
ich	muss
du	musst
er/sie/es	muss
wir	müssen
ihr	müsst
sie/Sie	müssen

dürfen (mieć pozwolenie)

Osoba	Forma
ich	darf
du	darfst
er/sie/es	darf
wir	dürfen
ihr	dürft
sie/Sie	dürfen

sollen (mieć powinność)

Osoba	Forma
ich	soll
du	sollst
er/sie/es	soll
wir	sollen
ihr	sollt
sie/Sie	sollen

wollen (chcieć)

Osoba	Forma
ich	will
du	willst
er/sie/es	will
wir	wollen
ihr	wollt
sie/Sie	wollen

mögen (lubić)

W czasie teraźniejszym często używamy formy möchten – chciałbym/chciałabym

Osoba	Forma
ich	mag
du	magst
er/sie/es	mag
wir	mögen
ihr	mögt
sie/Sie	mögen

🔹 Forma uprzejma möchten:

Forma möchten pochodzi od czasownika mögen i jest używana do wyrażania uprzejmych próśb lub życzeń.

Osoba	Forma
ich	möchte
du	möchtest
er/sie/es	möchte
wir	möchten
ihr	möchtet
sie/Sie	möchten

🔹 Budowa zdania z czasownikiem modalnym:

W zdaniu z czasownikiem modalnym stosujemy następujący szyk:

[Podmiot] + [czasownik modalny] + [reszta zdania] + [czasownik główny w bezokoliczniku]

Przykłady:

• Ich kann Deutsch sprechen. (Potrafię mówić po niemiecku.)
• Sie muss heute arbeiten. (Ona musi dziś pracować.)
• Darf ich hier parken? (Czy mogę tu parkować?)
• Wir wollen ins Kino gehen. (Chcemy iść do kina.)
• Er soll zum Arzt gehen. (On powinien iść do lekarza.)
• Ich möchte einen Kaffee, bitte. (Chciałbym kawę, proszę.)

🔹 Negacja zdań z czasownikami modalnymi:

Aby zanegować zdanie z czasownikiem modalnym, nicht stawiamy przed czasownikiem głównym w bezokoliczniku.

Przykłady:

• Ich kann heute nicht kommen. (Nie mogę dziś przyjść.)
• Sie will nicht mit uns gehen. (Ona nie chce z nami iść.)
• Wir dürfen hier nicht rauchen. (Nie wolno nam tu palić.)

🔹 Czas przeszły Präteritum czasowników modalnych:

Czasowniki modalne w czasie przeszłym mają uproszczone formy, często używane w mowie potocznej.

Przykład odmiany czasownika können w Präteritum:

Osoba	Forma
ich	konnte
du	konntest
er/sie/es	konnte
wir	konnten
ihr	konntet
sie/Sie	konnten

Przykład zdania:

• Ich konnte gestern nicht kommen. (Nie mogłem wczoraj przyjść.)

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj odmianę: Czasowniki modalne są nieregularne, więc warto je zapamiętać w pełnej odmianie.
• Czasownik główny na końcu: W zdaniach z czasownikiem modalnym czasownik główny zawsze stoi na końcu w formie bezokolicznika.
• Uważaj na znaczenie: Niektóre czasowniki modalne mają podobne znaczenie, ale różnią się niuansami. Np. müssen (musieć) wyraża konieczność, podczas gdy sollen (powinien) wyraża powinność lub sugestię.

Poprawny szyk zdania jest kluczowy w języku niemieckim, ponieważ wpływa na zrozumiałość i poprawność wypowiedzi. Niemiecki szyk zdania różni się nieco od polskiego, dlatego warto zwrócić na niego szczególną uwagę.

🔹 Podstawowy szyk zdania oznajmującego (Szyk prosty):

W zdaniu oznajmującym czasownik w formie osobowej (odmienionej) zajmuje zawsze drugie miejsce.

Struktura zdania:

[Podmiot] + [Orzeczenie] + [Dopełnienie / Okolicznik]

Przykłady:

• Ich lerne Deutsch. (Uczę się niemieckiego.)
• Wir gehen heute ins Kino. (Idziemy dziś do kina.)

🔹 Szyk przestawny (Inwersja):

Jeśli zdanie rozpoczynamy od innego elementu niż podmiot (np. okolicznika czasu, miejsca), podmiot przesuwa się za orzeczenie, ale czasownik nadal pozostaje na drugim miejscu.

Struktura zdania:

[Element wprowadzający] + [Orzeczenie] + [Podmiot] + [Reszta zdania]

Przykłady:

• Heute gehe ich ins Kino. (Dziś idę do kina.)
• Im Sommer fahren wir nach Spanien. (Latem jedziemy do Hiszpanii.)

🔹 Szyk zdania pytającego bez zaimka pytającego (Pytania zamknięte):

W pytaniach, na które można odpowiedzieć "tak" lub "nie", czasownik zajmuje pierwsze miejsce.

Struktura zdania:

[Orzeczenie] + [Podmiot] + [Reszta zdania]?

Przykłady:

• Kommst du mit? (Czy idziesz ze mną?)
• Hast du Zeit? (Czy masz czas?)

🔹 Szyk zdania pytającego z zaimkiem pytającym (Pytania otwarte):

W pytaniach z zaimkiem pytającym (np. "was", "wer", "wo"), zaimek stoi na pierwszym miejscu, czasownik na drugim.

Struktura zdania:

[Zaimek pytający] + [Orzeczenie] + [Podmiot] + [Reszta zdania]?

Przykłady:

• Wie heißt du? (Jak się nazywasz?)
• Wo wohnst du? (Gdzie mieszkasz?)

🔹 Szyk w zdaniach złożonych podrzędnie (Szyk końcowy):

W zdaniach podrzędnych (wprowadzanych przez spójniki podrzędne), orzeczenie (czasownik odmieniony) znajduje się na końcu zdania podrzędnego.

Spójniki podrzędne:

• dass (że)
• weil (ponieważ)
• wenn (jeśli, kiedy)
• ob (czy)
• damit (aby)

Struktura zdania:

[Zdanie główne], [spójnik] + [Podmiot] + [Reszta zdania] + [Orzeczenie].

Przykłady:

• Ich denke, dass er heute kommt. (Myślę, że on dziś przyjdzie.)
• Wir bleiben zu Hause, weil es regnet. (Zostajemy w domu, ponieważ pada deszcz.)

🔹 Szyk w zdaniach z czasownikami modalnymi i złożonymi:

W zdaniach z czasownikami modalnymi czasownik modalny jest odmieniony i stoi na drugim miejscu, a czasownik główny w bezokoliczniku na końcu zdania.

Przykład:

• Ich kann heute nicht kommen. (Nie mogę dziś przyjść.)

W zdaniach z czasownikiem w formie Perfekt, odmieniony czasownik posiłkowy (haben lub sein) stoi na drugim miejscu, a Partizip II na końcu zdania.

Przykład:

• Er hat ein Buch gelesen. (On przeczytał książkę.)

💡 Wskazówki:

• Pamiętaj o miejscu czasownika: W języku niemieckim czasownik odmieniony zajmuje kluczową pozycję w zdaniu, która zależy od typu zdania.
• Ćwicz różne struktury zdań: Twórz zdania oznajmujące, pytające i złożone, aby opanować różne szyki zdania.
• Uważaj na spójniki: Spójniki podrzędne zmieniają szyk zdania podrzędnego – czasownik odmieniony przesuwa się na koniec zdania.

Strona bierna w języku niemieckim jest używana, gdy chcemy podkreślić czynność lub obiekt, na którym ta czynność jest wykonywana, zamiast podmiotu wykonującego czynność. Jest to przydatne, gdy wykonawca czynności jest nieznany, nieistotny lub oczywisty.

🔹 Tworzenie strony biernej w czasie teraźniejszym (Präsens):

Strona bierna w czasie teraźniejszym jest tworzona przy użyciu czasownika werden w odpowiedniej formie oraz Partizip II (imiesłowu czasu przeszłego) głównego czasownika.

Struktura zdania:

[Podmiot (dopełnienie w stronie czynnej)] + [werden] + [Partizip II] + [przez kogo – opcjonalnie]

Przykład (strona czynna):

Der Lehrer erklärt die Grammatik. (Nauczyciel wyjaśnia gramatykę.)

Przykład (strona bierna):

Die Grammatik wird (vom Lehrer) erklärt. (Gramatyka jest wyjaśniana (przez nauczyciela).)

🔹 Odmiana czasownika werden w czasie teraźniejszym:

Osoba	Forma
ich	werde
du	wirst
er/sie/es	wird
wir	werden
ihr	werdet
sie/Sie	werden

🔹 Tworzenie strony biernej w czasie przeszłym Perfekt:

W czasie Perfekt strona bierna jest tworzona przy użyciu odmienionego czasownika sein, Partizip II czasownika werden (geworden) oraz Partizip II głównego czasownika.

Struktura zdania:

[Podmiot] + [sein w czasie teraźniejszym] + [Partizip II] + worden

Przykład:

Die Grammatik ist erklärt worden. (Gramatyka została wyjaśniona.)

🔹 Tworzenie strony biernej w czasie przeszłym Präteritum:

Używamy czasu przeszłego Präteritum czasownika werden oraz Partizip II głównego czasownika.

Odmiana czasownika werden w Präteritum:

Osoba	Forma
ich	wurde
du	wurdest
er/sie/es	wurde
wir	wurden
ihr	wurdet
sie/Sie	wurden

Przykład:

Die Grammatik wurde erklärt. (Gramatyka została wyjaśniona.)

🔹 Użycie przyimka von lub durch:

• von (przez) – używane, gdy chcemy wskazać wykonawcę czynności (osobę lub istotę żywą).
  • Das Buch wurde von dem Autor geschrieben. (Książka została napisana przez autora.)
• durch (poprzez) – używane, gdy wykonawcą jest narzędzie lub siła nieosobowa.
  • Das Fenster wurde durch den Wind geöffnet. (Okno zostało otwarte przez wiatr.)

🔹 Strona bierna z czasownikami modalnymi:

Gdy w zdaniu występuje czasownik modalny, używamy następującej struktury:

Struktura zdania:

[Podmiot] + [Modalny w odpowiedniej formie] + [Partizip II] + werden

Przykład (strona czynna):

Man muss das Problem lösen. (Trzeba rozwiązać problem.)

Przykład (strona bierna):

Das Problem muss gelöst werden. (Problem musi być rozwiązany.)

🔹 Przykłady zdań w stronie biernej:

• Die E-Mails werden täglich verschickt. (E-maile są wysyłane codziennie.)
• Der Brief wurde gestern gesendet. (List został wysłany wczoraj.)
• Die Häuser sind renoviert worden. (Domy zostały wyremontowane.)
• Das Essen muss gekocht werden. (Jedzenie musi być ugotowane.)

💡 Wskazówki:

• Zwracaj uwagę na czasownik werden: Jest kluczowy w tworzeniu strony biernej i odmienia się w zależności od czasu i osoby.
• Pamiętaj o Partizip II: Bez względu na czas, Partizip II głównego czasownika pozostaje niezmienny i stoi na końcu zdania (w prostych zdaniach).
• Unikaj nadmiernego użycia strony biernej: W języku niemieckim, podobnie jak w innych językach, nadmierne używanie strony biernej może sprawić, że tekst stanie się mniej przejrzysty.
• Ćwicz transformację zdań: Przekształcaj zdania ze strony czynnej na bierną i odwrotnie, aby lepiej zrozumieć strukturę.

Tryb przypuszczający (Konjunktiv II) w języku niemieckim jest używany do wyrażania sytuacji hipotetycznych, życzeń, marzeń, uprzejmych próśb oraz warunków niemożliwych do spełnienia w teraźniejszości lub przyszłości.

🔹 Użycie Konjunktiv II:

• Życzenia i marzenia:
  • Ich wünschte, ich hätte mehr Zeit. (Życzyłbym sobie, abym miał więcej czasu.)
• Sytuacje hipotetyczne:
  • Wenn ich reich wäre, würde ich um die Welt reisen. (Gdybym był bogaty, podróżowałbym po świecie.)
• Uprzejme prośby:
  • Könnten Sie mir bitte helfen? (Czy mógłby mi Pan/Pani pomóc?)
• Sugestie i rady:
  • Du solltest früher schlafen gehen. (Powinieneś wcześniej chodzić spać.)

🔹 Tworzenie Konjunktiv II dla czasowników modalnych oraz "sein", "haben", "werden":

Odmiana czasownika sein (być):

Osoba	Forma
ich	wäre
du	wärest / wärst
er/sie/es	wäre
wir	wären
ihr	wäret / wärt
sie/Sie	wären

Odmiana czasownika haben (mieć):

Osoba	Forma
ich	hätte
du	hättest
er/sie/es	hätte
wir	hätten
ihr	hättet
sie/Sie	hätten

Odmiana czasownika werden (stać się, zostać):

Osoba	Forma
ich	würde
du	würdest
er/sie/es	würde
wir	würden
ihr	würdet
sie/Sie	würden

🔹 Tworzenie Konjunktiv II dla innych czasowników:

Czasowniki mocne (nieregularne):

Zmieniamy samogłoskę w temacie (jeśli to możliwe) i dodajemy końcówki Konjunktiv II.

Czasowniki słabe (regularne):

Forma Konjunktiv II jest taka sama jak w czasie Präteritum, dlatego zazwyczaj używa się konstrukcji z würde.

Końcówki dla Konjunktiv II:

Osoba	Końcówka
ich	-e
du	-est
er/sie/es	-e
wir	-en
ihr	-et
sie/Sie	-en

Przykład odmiany czasownika gehen (iść):

Osoba	Odmiana
ich	ginge
du	gingest
er/sie/es	ginge
wir	gingen
ihr	ginget
sie/Sie	gingen

🔹 Konstrukcja z würde + bezokolicznik:

Aby ułatwić komunikację i uniknąć niejasności, często używa się konstrukcji z würde + bezokolicznik.

Przykłady:

• Ich würde gern reisen. (Chciałbym podróżować.)
• Sie würde das machen. (Ona by to zrobiła.)

🔹 Przykłady zdań z Konjunktiv II:

• Wenn ich Zeit hätte, würde ich dich besuchen. (Gdybym miał czas, odwiedziłbym cię.)
• Er wäre glücklich, wenn er die Stelle bekäme. (On byłby szczęśliwy, gdyby otrzymał tę posadę.)
• Ich wünschte, es regnete nicht. (Życzyłbym sobie, aby nie padało.)
• Könntest du mir das Buch geben? (Czy mógłbyś mi podać tę książkę?)

💡 Wskazówki:

• Używaj Umlautów: W Konjunktiv II czasowniki często otrzymują Umlaut nad samogłoską tematu (np. a → ä, o → ö, u → ü).
• Konstrukcja "würde": Dla czasowników regularnych i wielu nieregularnych użycie würde + bezokolicznik jest powszechne i upraszcza komunikację.
• Unikaj niejasności: Jeśli forma Konjunktiv II pokrywa się z Präteritum, preferuj konstrukcję z würde.
• Ćwicz zdania warunkowe: Konjunktiv II jest często używany w zdaniach z wenn (jeśli) do wyrażania sytuacji hipotetycznych.

Zdania względne w języku niemieckim pozwalają na łączenie zdań poprzez dodanie dodatkowych informacji o rzeczowniku lub zaimku w zdaniu głównym. Używamy ich, aby unikać powtarzania się i tworzyć bardziej płynne, szczegółowe wypowiedzi.

🔹 Relativpronomen (Zaimek względny):

W języku niemieckim zaimki względne zgadzają się w liczbie i rodzaju z rzeczownikiem, do którego się odnoszą, ale ich przypadek zależy od funkcji, jaką pełnią w zdaniu podrzędnym.

Odmiana zaimków względnych:

Przypadek	Męski	Żeński	Nijaki	Mnoga
Nominativ	der	die	das	die
Akkusativ	den	die	das	die
Dativ	dem	der	dem	denen
Genitiv	dessen	deren	dessen	deren

🔹 Budowa zdania względnego:

Zdanie względne jest zdaniem podrzędnym i czasownik odmieniony stoi na końcu tego zdania. Zaimek względny rozpoczyna zdanie względne i odnosi się do rzeczownika lub zaimka w zdaniu głównym.

Przykład:

Das ist der Mann, der mir geholfen hat. (To jest mężczyzna, który mi pomógł.)

Ich lese das Buch, das du empfohlen hast. (Czytam książkę, którą poleciłeś.)

Die Frau, deren Auto gestohlen wurde, ist zur Polizei gegangen. (Kobieta, której samochód został skradziony, poszła na policję.)

🔹 Przykłady użycia w różnych przypadkach:

Nominativ (Mianownik):

• Das sind die Kinder, die im Park spielen. (To są dzieci, które bawią się w parku.)

Akkusativ (Biernik):

• Der Film, den wir gestern gesehen haben, war spannend. (Film, który wczoraj oglądaliśmy, był ekscytujący.)

Dativ (Celownik):

• Das ist der Freund, dem ich geholfen habe. (To jest przyjaciel, któremu pomogłem.)
• Die Stadt, in der ich wohne, ist sehr groß. (Miasto, w którym mieszkam, jest bardzo duże.)

Genitiv (Dopełniacz):

• Das ist der Mann, dessen Haus verkauft wurde. (To jest mężczyzna, którego dom został sprzedany.)

🔹 Użycie przyimków z zaimkami względnymi:

Przyimki są stawiane przed zaimkiem względnym.

Przykłady:

• Die Frau, mit der ich gesprochen habe, ist Lehrerin. (Kobieta, z którą rozmawiałem, jest nauczycielką.)
• Das Unternehmen, für das ich arbeite, ist international. (Firma, dla której pracuję, jest międzynarodowa.)

🔹 Wskazówki do tworzenia zdań względnych:

• Zwróć uwagę na przypadek zaimka względnego: Określ funkcję zaimka w zdaniu podrzędnym (czy jest podmiotem, dopełnieniem itp.), aby wybrać poprawny przypadek.
• Pamiętaj o szyku zdania: W zdaniu podrzędnym czasownik odmieniony stoi na końcu.
• Unikaj powtarzania rzeczownika: Zdania względne pozwalają na uniknięcie powtarzania tych samych słów.

🔹 Ćwiczenie:

Przekształć dwa zdania w jedno zdanie złożone ze zdaniem względnym.

Zdania:

• Ich habe einen Hund. Der Hund ist sehr freundlich.
• Das ist das Buch. Ich habe es gestern gekauft.

Odpowiedzi:

• Ich habe einen Hund, der sehr freundlich ist. (Mam psa, który jest bardzo przyjazny.)
• Das ist das Buch, das ich gestern gekauft habe. (To jest książka, którą wczoraj kupiłem.)

💡 Wskazówki:

• Ćwicz odmianę zaimków względnych: Zapamiętaj tabelę odmiany zaimków względnych i często do niej wracaj.
• Analizuj zdania: Praktykuj analizę funkcji zaimka w zdaniu podrzędnym, aby poprawnie dobrać przypadek.
• Używaj zdań względnych w mowie i piśmie: Pomogą one wzbogacić Twoje wypowiedzi i uczynią je bardziej płynnymi i spójnymi.

Mowa zależna w języku niemieckim służy do przekazywania czyichś wypowiedzi, myśli lub opinii bez cytowania ich dosłownie. W mowie zależnej używa się trybu Konjunktiv I, który pozwala zachować neutralność i uniknąć wyrażania własnej oceny wypowiedzi.

🔹 Konjunktiv I (Tryb przypuszczający I)

Konjunktiv I jest tworzony na podstawie tematu bezokolicznika i specjalnych końcówek. Jest on głównie używany w mowie zależnej, szczególnie w języku pisanym i formalnym.

Końcówki Konjunktiv I dla wszystkich czasowników:

Osoba	Końcówka
ich	-e
du	-est
er/sie/es	-e
wir	-en
ihr	-et
sie/Sie	-en

Przykład odmiany czasownika haben (mieć):

Osoba	Forma
ich	habe
du	habest
er/sie/es	habe
wir	haben
ihr	habet
sie/Sie	haben

Przykład odmiany czasownika sein (być):

Osoba	Forma
ich	sei
du	seiest
er/sie/es	sei
wir	seien
ihr	seiet
sie/Sie	seien

🔹 Użycie mowy zależnej:

Zdania oznajmujące:

Mowa bezpośrednia:

Er sagt: „Ich komme später.” (On mówi: „Przyjdę później.”)

Mowa zależna:

Er sagt, er komme später. (On mówi, że przyjdzie później.)

Zdania pytające:

Mowa bezpośrednia:

Sie fragt: „Wann beginnt der Film?” (Ona pyta: „Kiedy zaczyna się film?”)

Mowa zależna:

Sie fragt, wann der Film beginne. (Ona pyta, kiedy zaczyna się film.)

Zdania rozkazujące:

Mowa bezpośrednia:

Der Lehrer sagt: „Lernt die Vokabeln!” (Nauczyciel mówi: „Nauczcie się słówek!”)

Mowa zależna:

Der Lehrer sagt, sie sollten die Vokabeln lernen. (Nauczyciel mówi, że powinni nauczyć się słówek.)

🔹 Zasady tworzenia mowy zależnej:

• Czasownik w trybie Konjunktiv I: Znajduje się zazwyczaj na końcu zdania podrzędnego.
• Zachowanie oryginalnego czasu wypowiedzi: Zachowujemy oryginalny czas wypowiedzi z mowy bezpośredniej, ale zmieniamy formę czasownika na Konjunktiv I.
• Dostosowanie zaimków osobowych: Zmieniamy zaimki osobowe, aby pasowały do narracji (np. „ich” może zmienić się w „er/sie”).

🔹 Przykłady z czasownikami modalnymi:

Mowa bezpośrednia:

Sie sagt: „Ich kann gut singen.” (Ona mówi: „Potrafię dobrze śpiewać.”)

Mowa zależna:

Sie sagt, sie könne gut singen. (Ona mówi, że potrafi dobrze śpiewać.)

🔹 Użycie Konjunktiv II w mowie zależnej:

Jeśli forma Konjunktiv I pokrywa się z formą czasu teraźniejszego, dla jasności używamy Konjunktiv II.

Przykład:

Mowa bezpośrednia:

Er sagt: „Du bist mein Freund.” (On mówi: „Jesteś moim przyjacielem.”)

Mowa zależna z Konjunktiv II:

Er sagt, ich wäre sein Freund. (On mówi, że jestem jego przyjacielem.)

🔹 Przydatne wskazówki:

• Zapamiętaj odmianę Konjunktiv I: Szczególnie dla najważniejszych czasowników, takich jak sein, haben oraz czasowników modalnych.
• Ćwicz transformację zdań: Przekształcaj zdania z mowy bezpośredniej na zależną, zwracając uwagę na zmianę zaimków i form czasowników.
• Zwracaj uwagę na kontekst: Mowa zależna jest często używana w prasie, literaturze i oficjalnych wypowiedziach.

🔹 Ćwiczenie:

Przekształć poniższe zdania z mowy bezpośredniej na mowę zależną.

Mowa bezpośrednia:

• Maria sagt: „Ich habe die Prüfung bestanden.” (Maria mówi: „Zdałam egzamin.”)
• Peter fragt: „Kannst du mir helfen?” (Peter pyta: „Czy możesz mi pomóc?”)
• Der Chef sagt: „Wir beginnen das Meeting um 10 Uhr.” (Szef mówi: „Zaczynamy spotkanie o 10.”)

Odpowiedzi:

• Maria sagt, sie habe die Prüfung bestanden.
• Peter fragt, ob ich ihm helfen könne.
• Der Chef sagt, sie begännen das Meeting um 10 Uhr.

💡 Wskazówki do ćwiczeń:

• Zwracaj uwagę na czasowniki: Pamiętaj o zmianie formy na Konjunktiv I.
• Dostosuj zaimki osobowe: Zmień je tak, aby pasowały do narracji w mowie zależnej.
• Przy pytaniach i rozkazach: Używaj odpowiednich konstrukcji, np. „ob” dla pytań zamkniętych.

Zdania warunkowe w języku niemieckim służą do wyrażania warunków, pod którymi dana sytuacja może się wydarzyć. Najczęściej wykorzystuje się spójnik „wenn” (jeśli, gdyby) oraz różne tryby i czasy gramatyczne, aby oddać realność lub hipotetyczność warunku.

🔹 Typy zdań warunkowych:

• Warunek realny (możliwy do spełnienia):
  • Opis: Używamy czasu teraźniejszego (Präsens) w obu częściach zdania, aby wyrazić warunek, który jest możliwy do spełnienia w teraźniejszości lub przyszłości.
  • Struktura: Wenn + [Podmiot] + [Orzeczenie w Präsens], [Orzeczenie w Präsens] + [Podmiot].
  • Przykład: Wenn ich Zeit habe, besuche ich dich. (Jeśli będę miał czas, odwiedzę cię.)
• Warunek potencjalny (mało prawdopodobny lub hipotetyczny):
  • Opis: Używamy trybu przypuszczającego Konjunktiv II w obu częściach zdania, aby wyrazić sytuacje mało prawdopodobne lub hipotetyczne w teraźniejszości lub przyszłości.
  • Struktura: Wenn + [Podmiot] + [Orzeczenie w Konjunktiv II], würde + [Podmiot] + [Bezokolicznik].
  • Przykład: Wenn ich Zeit hätte, würde ich dich besuchen. (Gdybym miał czas, odwiedziłbym cię.)
• Warunek niemożliwy do spełnienia w przeszłości:
  • Opis: Używamy trybu Konjunktiv II czasu przeszłego (Plusquamperfekt) w zdaniu warunkowym oraz konstrukcji z „hätte” lub „wäre” oraz imiesłowu przeszłego w zdaniu głównym.
  • Struktura: Wenn + [Podmiot] + [Orzeczenie w Konjunktiv II Plusquamperfekt], [hätte/wäre] + [Partizip II].
  • Przykład: Wenn ich Zeit gehabt hätte, hätte ich dich besucht. (Gdybym miał czas, odwiedziłbym cię.)

🔹 Budowa zdań warunkowych:

• Zdanie rozpoczynające się od „wenn”:
  • Struktura: Wenn + [Podmiot] + [Reszta zdania] + [Orzeczenie], [Zdanie główne].
  • Przykład: Wenn es regnet, bleibe ich zu Hause. (Jeśli pada, zostaję w domu.)
• Zdanie z „wenn” w środku:
  • Struktura: [Zdanie główne] + wenn + [Podmiot] + [Reszta zdania] + [Orzeczenie].
  • Przykład: Ich bleibe zu Hause, wenn es regnet. (Zostaję w domu, jeśli pada.)

🔹 Użycie trybu Konjunktiv II w zdaniach warunkowych:

• Wyrażanie hipotetycznych sytuacji w teraźniejszości lub przyszłości:
  • Przykład: Wenn ich reich wäre, würde ich um die Welt reisen. (Gdybym był bogaty, podróżowałbym dookoła świata.)
• Alternatywna konstrukcja bez „würde”:
  • Opis: Można użyć czasownika modalnego w Konjunktiv II.
  • Przykład: Wenn sie Zeit hätte, könnte sie uns besuchen. (Gdyby miała czas, mogłaby nas odwiedzić.)

🔹 Zdania warunkowe bez spójnika „wenn”:

• Opis: Możemy pominąć „wenn” i zastosować inwersję (przestawienie szyku zdania), szczególnie w języku pisanym.
• Przykład: Hätte ich Zeit, würde ich dich besuchen. (Gdybym miał czas, odwiedziłbym cię.)

🔹 Wyrażenia alternatywne:

• „Falls” – używane jako synonim „wenn”, często tłumaczone jako „w przypadku gdy”.
  • Falls es morgen regnet, bleiben wir zu Hause. (Jeśli jutro będzie padać, zostaniemy w domu.)
• „Sollte” – używane do wyrażenia niewielkiego prawdopodobieństwa.
  • Sollte ich Zeit haben, besuche ich dich. (Jeśli przypadkiem będę miał czas, odwiedzę cię.)

🔹 Przykłady zdań warunkowych:

• Wenn ich Zeit habe, besuche ich dich. (Jeśli będę miał czas, odwiedzę cię.)
• Wenn ich Zeit hätte, würde ich dich besuchen. (Gdybym miał czas, odwiedziłbym cię.)
• Wenn ich Zeit gehabt hätte, hätte ich dich besucht. (Gdybym miał czas, odwiedziłbym cię.)
• Wenn es regnet, bleibe ich zu Hause. (Jeśli pada, zostaję w domu.)
• Ich bleibe zu Hause, wenn es regnet. (Zostaję w domu, jeśli pada.)
• Wenn ich reich wäre, würde ich um die Welt reisen. (Gdybym był bogaty, podróżowałbym dookoła świata.)
• Wenn sie Zeit hätte, könnte sie uns besuchen. (Gdyby miała czas, mogłaby nas odwiedzić.)
• Hätte ich Zeit, würde ich dich besuchen. (Gdybym miał czas, odwiedziłbym cię.)
• Falls es morgen regnet, bleiben wir zu Hause. (Jeśli jutro będzie padać, zostaniemy w domu.)
• Sollte ich Zeit haben, besuche ich dich. (Jeśli przypadkiem będę miał czas, odwiedzę cię.)

💡 Wskazówki:

• Ćwicz różne konstrukcje: Twórz zdania warunkowe z różnymi czasami i trybami, aby lepiej zrozumieć ich zastosowanie.
• Zwracaj uwagę na szyk zdania: Pamiętaj, że w zdaniach rozpoczynających się od „wenn” orzeczenie w zdaniu głównym stoi przed podmiotem.
• Unikaj podwójnego „würde”: W zdaniach warunkowych nie używamy „würde” w obu częściach zdania.
  • Niekorzystnie: Wenn ich Zeit würde haben, würde ich dich besuchen.
  • Poprawnie: Wenn ich Zeit hätte, würde ich dich besuchen.

W języku niemieckim istnieje wiele czasowników złożonych, które składają się z przedrostka i głównego czasownika. Przedrostki te mogą być rozdzielne lub nierozdzielne, co wpływa na sposób odmiany czasownika oraz jego miejsce w zdaniu.

🔹 Czasowniki z przedrostkami rozdzielnymi (Trennbare Verben)

Przedrostki rozdzielne oddzielają się od czasownika głównego w zdaniu i zazwyczaj trafiają na koniec zdania w formie podstawowej. W odmianie czasownika przedrostek nie jest częścią tematu czasownika.

Najczęstsze przedrostki rozdzielne:

Przedrostek	Znaczenie
ab-	od-
an-	przy-, za-
auf-	na-, w-
aus-	wy-
bei-	przy-
ein-	w-, do-
mit-	współ-, z-
nach-	po-
vor-	przed-
weg-	od-, precz-
zu-	do-, zamknięcie

Przykłady:

• aufstehen (wstawać)
• ich stehe um 7 Uhr auf. (Wstaję o 7 rano.)
• einkaufen (robić zakupy)
• wir kaufen am Wochenende ein. (Robimy zakupy w weekend.)
• mitkommen (iść razem, towarzyszyć)
• Kommst du mit? (Czy idziesz z nami?)

Budowa zdania:

W zdaniach oznajmujących: przedrostek na końcu zdania.

Przykład: Er ruft seinen Freund an. (On dzwoni do swojego przyjaciela.)

W zdaniach pytających: przedrostek na końcu zdania.

Przykład: Wann fängst du an? (Kiedy zaczynasz?)

W bezokoliczniku lub na końcu zdania z czasownikiem modalnym: przedrostek łączy się z czasownikiem.

Przykład: Ich möchte heute früh aufstehen. (Chciałbym dziś wcześnie wstać.)

🔹 Czasowniki z przedrostkami nierozdzielnymi (Untrennbare Verben)

Przedrostki nierozdzielne pozostają zawsze połączone z czasownikiem i nie oddzielają się w zdaniu. W odmianie czasownika przedrostek jest integralną częścią tematu.

Najczęstsze przedrostki nierozdzielne:

Przedrostek	Znaczenie
be-	używany do tworzenia czasowników przechodnich
emp-	dopełnienie, otrzymanie
ent-	rozwarstwienie, usunięcie
er-	powstanie, osiągnięcie
ge-	zwykle związane z wynikiem działania
miss-	niepowodzenie w działaniu
ver-	zmiana stanu lub wyniku
zer-	rozbicie, unieważnienie

Przykłady:

• verstehen (rozumieć)
• ich verstehe dich nicht. (Nie rozumiem cię.)
• besuchen (odwiedzać)
• wir besuchen unsere Großeltern am Sonntag. (Odwiedzamy naszych dziadków w niedzielę.)
• erklären (wyjaśniać)
• der Lehrer erklärt die Aufgabe. (Nauczyciel wyjaśnia zadanie.)

Budowa zdania:

Przedrostek nierozdzielny zawsze pozostaje połączony z czasownikiem.

Przykład: Sie verkauft ihr altes Auto. (Ona sprzedaje swój stary samochód.)

W bezokoliczniku i z czasownikami modalnymi: struktura pozostaje niezmieniona.

Przykład: Er möchte seine Deutschkenntnisse verbessern. (On chciałby poprawić swoje umiejętności języka niemieckiego.)

🔹 Czasowniki z przedrostkami, które mogą być zarówno rozdzielne, jak i nierozdzielne

Niektóre przedrostki mogą być zarówno rozdzielne, jak i nierozdzielne w zależności od akcentu i znaczenia czasownika. Najczęściej spotykane to:

• durch-
• über-
• um-
• unter-
• wieder-

Przykłady:

• umfahren
  • Rozdzielny: Er fährt das Hindernis um. (On omija przeszkodę.)
  • Nierozdzielny: Er umfährt das Hindernis. (On objeżdża przeszkodę.)
• übersetzen
  • Rozdzielny: Das Boot setzt ans andere Ufer über. (Łódź przeprawia się na drugi brzeg.)
  • Nierozdzielny: Sie übersetzt den Text ins Deutsche. (Ona tłumaczy tekst na niemiecki.)

Wskazówka: Akcent w wymowie pomaga odróżnić formy rozdzielne od nierozdzielnych.

• Rozdzielne: Akcent na przedrostku (np. umfahren).
• Nierozdzielne: Akcent na temacie czasownika (np. umfahren).

🔹 Tworzenie Partizip II z czasownikami złożonymi:

• Czasowniki z przedrostkami rozdzielnymi: Dodajemy „ge” między przedrostkiem a tematem czasownika.
  • Przykład: aufstehen → aufgestanden
  • Przykład: mitbringen → mitgebracht
• Czasowniki z przedrostkami nierozdzielnymi: Nie dodajemy przedrostka „ge”.
  • Przykład: verstehen → verstanden
  • Przykład: erzählen → erzählt

💡 Wskazówki:

• Ucz się czasowników z kontekstem: Zapamiętuj czasowniki z przykładami zdań, co pomoże zrozumieć ich użycie i znaczenie.
• Zwracaj uwagę na przedrostki: One często zmieniają znaczenie podstawowego czasownika.
• Przykład: stehen (stać) vs. aufstehen (wstawać) vs. verstehen (rozumieć)
• Ćwicz wymowę i akcent: Pomoże to w rozróżnieniu czasowników z przedrostkami, które mogą być zarówno rozdzielne, jak i nierozdzielne.
• Twórz własne zdania: Praktyka w tworzeniu zdań z różnymi czasownikami złożonymi ułatwi ich opanowanie.

🔹 Ćwiczenie:

Przetłumacz poniższe zdania na język niemiecki, używając odpowiednich czasowników z przedrostkami.

• Zdanie: On wstaje codziennie o szóstej.
  Odpowiedź: Er steht jeden Tag um sechs Uhr auf.
• Zdanie: Chcemy dzisiaj zrobić zakupy.
  Odpowiedź: Wir wollen heute einkaufen.
• Zdanie: Nie rozumiem tego słowa.
  Odpowiedź: Ich verstehe dieses Wort nicht.
• Zdanie: Ona odwiedza swoich przyjaciół w Berlinie.
  Odpowiedź: Sie besucht ihre Freunde in Berlin.

Stopniowanie przymiotników w języku niemieckim pozwala na porównywanie cech osób, rzeczy lub zjawisk. Wyróżniamy trzy stopnie przymiotnika:

• Stopień równy (Positiv)
• Stopień wyższy (Komparativ)
• Stopień najwyższy (Superlativ)

🔹 Tworzenie stopnia wyższego (Komparativ)

Aby utworzyć stopień wyższy przymiotnika, najczęściej dodajemy końcówkę „-er” do formy podstawowej przymiotnika.

Przykłady:

• schnell (szybki) → schneller (szybszy)
• groß (duży) → größer (większy)
• klein (mały) → kleiner (mniejszy)

Uwaga: W niektórych przypadkach samogłoska w przymiotniku otrzymuje Umlaut (ä, ö, ü).

🔹 Tworzenie stopnia najwyższego (Superlativ)

Aby utworzyć stopień najwyższy, dodajemy przedrostek „am” oraz końcówkę „-sten” do przymiotnika.

Przykłady:

• schnell → am schnellsten (najszybszy)
• groß → am größten (największy)
• klein → am kleinsten (najmniejszy)

Uwaga: Jeśli przymiotnik kończy się na -t, -d, -s, -ß, -sch, -x, -z, dodajemy „-esten” zamiast „-sten” dla ułatwienia wymowy.

🔹 Stopniowanie przymiotników z Umlautem

Niektóre przymiotniki otrzymują Umlaut w stopniu wyższym i najwyższym.

Przykłady:

• alt (stary) → älter → am ältesten
• jung (młody) → jünger → am jüngsten
• kalt (zimny) → kälter → am kältesten

🔹 Nieregularne formy stopniowania

Niektóre przymiotniki mają nieregularne formy stopniowania i należy je zapamiętać.

Przykłady:

• gut (dobry)
• Komparativ: besser (lepszy)
• Superlativ: am besten (najlepszy)
• viel (dużo)
• Komparativ: mehr (więcej)
• Superlativ: am meisten (najwięcej)
• gern (chętnie)
• Komparativ: lieber (chętniej)
• Superlativ: am liebsten (najchętniej)
• hoch (wysoki)
• Komparativ: höher (wyższy)
• Superlativ: am höchsten (najwyższy)
• nah (bliski)
• Komparativ: näher (bliższy)
• Superlativ: am nächsten (najbliższy)

🔹 Użycie stopni przymiotników w zdaniach

Stopień równy (Positiv):

Sie ist so schnell wie ihr Bruder. (Ona jest tak szybka jak jej brat.)

Stopień wyższy (Komparativ):

Er ist größer als ich. (On jest wyższy niż ja.)

Stopień najwyższy (Superlativ):

Das ist das beste Restaurant in der Stadt. (To jest najlepsza restauracja w mieście.)

Er läuft am schnellsten. (On biega najszybciej.)

🔹 Porównania

Równy z równym:

Używamy konstrukcji „so ... wie” (tak ... jak) do porównania dwóch równych cech.

Przykład: Du bist so klug wie deine Schwester. (Jesteś tak mądry jak twoja siostra.)

Wyższość:

Używamy „... als” (niż) po stopniu wyższym przymiotnika.

Przykład: Dieses Auto ist schneller als das andere. (Ten samochód jest szybszy niż tamten.)

Najwyższy stopień cechy:

Mozemy użyć przedimka „der/die/das” przed przymiotnikiem w stopniu najwyższym, gdy przymiotnik stoi przed rzeczownikiem.

Przykład: Er ist der beste Spieler der Mannschaft. (On jest najlepszym graczem drużyny.)

Przymiotniki zakończone na -el i -er:

Przy stopniowaniu tych przymiotników często opuszczamy nieakcentowane -e- w stopniu wyższym.

Przykłady:

• teuer (drogi) → teurer → am teuersten
• dunkel (ciemny) → dunkler → am dunkelsten

🔹 Ćwiczenie

Stopniuj poniższe przymiotniki i użyj ich w zdaniach.

Przykłady:

schnell

• Komparativ: __________
• Superlativ: __________
• Przykład zdania: Die Katze ist schneller als der Hund.

interessant

• Komparativ: __________
• Superlativ: __________
• Przykład zdania: Dieses Buch ist interessanter als das andere.

gut

• Komparativ: __________
• Superlativ: __________
• Przykład zdania: Sie singt am besten in der Klasse.

Odpowiedzi:

• schnell
  • Komparativ: schneller
  • Superlativ: am schnellsten
  • Przykład zdania: Die Katze ist schneller als der Hund.
• interessant
  • Komparativ: interessanter
  • Superlativ: am interessantesten
  • Przykład zdania: Dieses Buch ist interessanter als das andere.
• gut
  • Komparativ: besser
  • Superlativ: am besten
  • Przykład zdania: Sie singt am besten in der Klasse.

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj nieregularne formy stopniowania: Ponieważ nie zawsze podlegają one standardowym zasadom.
• Ćwicz tworzenie zdań z porównaniami: Aby lepiej opanować użycie stopni przymiotników w kontekście.
• Zwracaj uwagę na Umlauty w przymiotnikach podczas stopniowania: Pomaga to w poprawnym tworzeniu form wyższych i najwyższych.

Rekcja czasownika w języku niemieckim odnosi się do tego, jakie przyimki i przypadki są wymagane po określonych czasownikach. Niektóre czasowniki łączą się z konkretnymi przyimkami, tworząc stałe wyrażenia. Znajomość tych połączeń jest kluczowa dla poprawnego tworzenia zdań i wyrażania myśli.

🔹 Czasowniki z dopełnieniem w Akkusativie lub Dativie

Niekóre czasowniki wymagają dopełnienia w określonym przypadku bez użycia przyimka.

Przykłady:

• helfen (pomagać) – zawsze z Dativem:
  • Ich helfe meinem Freund. (Pomagam mojemu przyjacielowi.)
• besuchen (odwiedzać) – zawsze z Akkusativem:
  • Wir besuchen unsere Großeltern. (Odwiedzamy naszych dziadków.)

🔹 Czasowniki z określonymi przyimkami

Wiele czasowników łączy się z konkretnymi przyimkami i wymagają użycia odpowiedniego przypadku.

Lista niektórych czasowników z ich przyimkami i przypadkami:

Czasownik	Przyimek	Przypadek	Znaczenie
warten	auf	Akkusativ	czekać na
sich freuen	über	Akkusativ	cieszyć się z (czegoś, co już jest)
sich freuen	auf	Akkusativ	cieszyć się na (coś, co nastąpi)
teilnehmen	an	Dativ	brać udział w
sprechen	mit	Dativ	rozmawiać z
denken	an	Akkusativ	myśleć o
Angst haben	vor	Dativ	bać się czegoś
sich kümmern	um	Akkusativ	troszczyć się o
träumen	von	Dativ	marzyć o
sich interessieren	für	Akkusativ	interesować się czymś

🔹 Ćwiczenia

1. Dopasuj czasownik do odpowiedniego przyimka i przypadku:

1. teilnehmen ____ (+ ____)
2. sich freuen ____ (+ Akkusativ) (coś, co nastąpi)
3. Angst haben ____ (+ ____)

Odpowiedzi:

• teilnehmen an (+ Dativ)
• sich freuen auf (+ Akkusativ)
• Angst haben vor (+ Dativ)

2. Uzupełnij zdania odpowiednimi przyimkami i przypadkami:

1. a) Ich warte ____ ____ Zug. (czekać na, der Zug)
2. b) Sie träumt ____ ____ Reise. (marzyć o, die Reise)
3. c) Wir kümmern uns ____ ____ Haustier. (troszczyć się o, das Haustier)

Odpowiedzi:

• a) Ich warte auf den Zug.
• b) Sie träumt von der Reise.
• c) Wir kümmern uns um das Haustier.

3. Przetłumacz na język niemiecki:

1. a) On myśli o swoim egzaminie.
2. b) Cieszymy się z dobrej pogody.
3. c) Rozmawiam z moim nauczycielem.

Odpowiedzi:

• a) Er denkt an seine Prüfung.
• b) Wir freuen uns über das gute Wetter.
• c) Ich spreche mit meinem Lehrer.

🔹 Wskazówki do nauki:

• Ucz się czasowników razem z ich przyimkami i przypadkami: Twórz fiszki lub listy z czasownikami i ich rekcją.
• Ćwicz w kontekście: Twórz zdania z nowo poznanymi czasownikami, aby lepiej zapamiętać ich użycie i znaczenie.
• Zwracaj uwagę na przypadki: Pamiętaj, że po przyimkach mogą występować różne przypadki (Akkusativ lub Dativ), co wpływa na formę rodzajników i zaimków.
• Korzystaj z list: Istnieją listy najczęściej używanych czasowników z rekcją – warto je przejrzeć i nauczyć się tych najważniejszych.

Czas przyszły Futur I w języku niemieckim jest używany do wyrażania czynności, które będą miały miejsce w przyszłości. Choć często w języku niemieckim używa się czasu teraźniejszego do mówienia o przyszłości, czas Futur I jest używany, gdy chcemy podkreślić przyszły charakter czynności lub wyrazić przewidywania.

🔹 Tworzenie czasu Futur I

Czas Futur I jest tworzony przy użyciu odmienionego czasownika „werden” oraz bezokolicznika głównego czasownika na końcu zdania.

Struktura zdania:

[Podmiot] + [werden] + [Reszta zdania] + [Bezokolicznik]

Odmiana czasownika „werden” w czasie teraźniejszym:

Osoba	Forma
ich	werde
du	wirst
er/sie/es	wird
wir	werden
ihr	werdet
sie/Sie	werden

🔹 Przykłady zdań w czasie Futur I

• Ich werde morgen nach Berlin fahren. (Jutro pojadę do Berlina.)
• Sie wird nächste Woche eine Prüfung schreiben. (Ona napisze egzamin w przyszłym tygodniu.)
• Wir werden im Sommer ans Meer reisen. (Latem pojedziemy nad morze.)
• Wirst du uns helfen? (Czy pomożesz nam?)
• Das Wetter wird morgen besser sein. (Pogoda jutro będzie lepsza.)

🔹 Użycie czasu Futur I

Wyrażanie przyszłych planów i zamiarów:

Ich werde heute Abend ins Kino gehen. (Dziś wieczorem pójdę do kina.)

Przewidywania i przypuszczenia dotyczące przyszłości:

Es wird bald regnen. (Wkrótce będzie padać.)

Obietnice i groźby:

Ich werde dir helfen. (Pomogę ci.)

Du wirst es bereuen. (Będziesz tego żałować.)

Wyrażanie przypuszczeń dotyczących teraźniejszości (z modalnym znaczeniem):

Er wird jetzt zu Hause sein. (On pewnie jest teraz w domu.)

🔹 Porównanie z użyciem czasu teraźniejszego do mówienia o przyszłości

W języku niemieckim często używa się czasu teraźniejszego (Präsens) z określnikami czasu, aby mówić o przyszłości.

Morgen gehe ich ins Kino. (Jutro idę do kina.)

Użycie czasu Futur I podkreśla przyszły charakter czynności lub wyraża pewną niepewność czy przypuszczenie.

🔹 Ćwiczenia

1. Przekształć zdania w czasie teraźniejszym na czas Futur I:

1. a) Ich besuche meine Eltern am Wochenende.
   Odpowiedź: Ich werde meine Eltern am Wochenende besuchen.
2. b) Wir fliegen nächsten Monat nach Spanien.
   Odpowiedź: Wir werden nächsten Monat nach Spanien fliegen.
3. c) Er kauft ein neues Auto.
   Odpowiedź: Er wird ein neues Auto kaufen.

2. Uzupełnij zdania odpowiednią formą czasownika „werden” i bezokolicznikiem:

1. a) Du ____ (sein) glücklich mit dem Ergebnis.
   Odpowiedź: Du wirst glücklich mit dem Ergebnis sein.
2. b) Sie ____ (lernen) Deutsch in der Schule.
   Odpowiedź: Sie wird Deutsch in der Schule lernen.
3. c) Wir ____ (feiern) deinen Geburtstag.
   Odpowiedź: Wir werden deinen Geburtstag feiern.

3. Przetłumacz na język niemiecki:

1. a) On myśli o swoim egzaminie.
   Odpowiedź: Er denkt an seine Prüfung.
2. b) Cieszymy się z dobrej pogody.
   Odpowiedź: Wir freuen uns über das gute Wetter.
3. c) Rozmawiam z moim nauczycielem.
   Odpowiedź: Ich spreche mit meinem Lehrer.

🔹 Tworzenie pytań i przeczeń w czasie Futur I

Pytania:

Czasownik „werden” przesuwamy na początek zdania.

Przykład: Wirst du morgen kommen? (Czy przyjdziesz jutro?)

Przeczenia:

Umieszczamy „nicht” przed bezokolicznikiem.

Przykład: Er wird nicht mit uns fahren. (On nie pojedzie z nami.)

🔹 Czas Futur I z czasownikami modalnymi

Gdy w zdaniu występuje czasownik modalny, używamy następującej struktury:

[Podmiot] + [werden] + [Reszta zdania] + [Modalny w bezokoliczniku] + [Główny czasownik w bezokoliczniku]

Przykład: Ich werde morgen arbeiten müssen. (Będę musiał jutro pracować.)

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj odmianę czasownika „werden”: Jest kluczowy w tworzeniu czasu Futur I.
• Zwracaj uwagę na szyk zdania: Bezokolicznik głównego czasownika zawsze stoi na końcu zdania.
• Używaj określników czasu: Takich jak „morgen” (jutro), „nächste Woche” (w przyszłym tygodniu), aby podkreślić przyszłość.
• Ćwicz tworzenie zdań: Praktyka pomaga w opanowaniu struktury czasu Futur I i jego poprawnym użyciu.

Czas zaprzeszły Plusquamperfekt w języku niemieckim jest używany do opisywania czynności, które miały miejsce przed inną czynnością w przeszłości. Jest to czas przeszły "przed przeszłością", podobnie jak w języku polskim.

🔹 Tworzenie czasu Plusquamperfekt

Czas Plusquamperfekt jest tworzony przy użyciu czasu przeszłego Präteritum czasownika posiłkowego „haben” lub „sein” oraz imiesłowu czasu przeszłego (Partizip II) głównego czasownika.

Struktura zdania:

[Podmiot] + [hatte/war] + [Partizip II] + [Reszta zdania]

Odmiana czasowników posiłkowych w czasie Präteritum:

Czasownik „haben” (mieć):

Osoba	Forma
ich	hatte
du	hattest
er/sie/es	hatte
wir	hatten
ihr	hattet
sie/Sie	hatten

Czasownik „sein” (być):

Osoba	Forma
ich	war
du	warst
er/sie/es	war
wir	waren
ihr	wart
sie/Sie	waren

🔹 Użycie czasownika posiłkowego „haben” lub „sein”

Zasady wyboru czasownika posiłkowego są takie same jak w czasie Perfekt:

• „haben” używamy z większością czasowników.
• „sein” używamy z czasownikami wyrażającymi ruch z przemieszczeniem lub zmianę stanu oraz z czasownikami „sein”, „werden”, „bleiben”.

🔹 Przykłady zdań w czasie Plusquamperfekt

• Nachdem ich gegessen hatte, ging ich spazieren. (Po tym, jak zjadłem, poszedłem na spacer.)
• Sie hatte das Buch gelesen, bevor sie den Film sah. (Ona przeczytała książkę, zanim obejrzała film.)
• Wir waren schon gegangen, als er ankam. (Już wyszliśmy, gdy on przybył.)
• Er hatte seine Hausaufgaben gemacht, bevor er Computerspiele spielte. (On odrobił lekcje, zanim grał w gry komputerowe.)

🔹 Użycie czasu Plusquamperfekt

• Podkreślanie kolejności wydarzeń w przeszłości:
  • Czas Plusquamperfekt jest używany, gdy chcemy zaznaczyć, że jedna czynność w przeszłości wydarzyła się przed inną czynnością również w przeszłości.
  • W zdaniach złożonych z takimi spójnikami jak „nachdem” (po tym jak), „bevor” (zanim):
  • Przykład: Nachdem sie angekommen war, begann die Sitzung. (Po tym, jak ona przyjechała, rozpoczęło się spotkanie.)

🔹 Porównanie czasu Perfekt i Plusquamperfekt

• Perfekt: Używamy, gdy mówimy o przeszłych wydarzeniach bez odniesienia do innej przeszłej czynności.
  • Przykład: Ich habe gefrühstückt. (Zjadłem śniadanie.)
• Plusquamperfekt: Używamy, gdy mówimy o wydarzeniu, które miało miejsce przed innym wydarzeniem w przeszłości.
  • Przykład: Ich hatte gefrühstückt, bevor ich das Haus verließ. (Zjadłem śniadanie, zanim wyszedłem z domu.)

🔹 Ćwiczenia

1. Przekształć zdania na czas Plusquamperfekt:

1. a) Nachdem er (essen), ging er ins Bett.
   Odpowiedź: Nachdem er gegessen hatte, ging er ins Bett.
2. b) Bevor sie zur Arbeit fuhr, (sie/frühstücken).
   Odpowiedź: Bevor sie zur Arbeit fuhr, hatte sie gefrühstückt.

Odpowiedzi:

• a) Nachdem er gegessen hatte, ging er ins Bett.
• b) Bevor sie zur Arbeit fuhr, hatte sie gefrühstückt.

2. Uzupełnij zdania odpowiednią formą czasownika w czasie Plusquamperfekt:

1. a) Wir _____ (schon/gehen), als es zu regnen begann.
   Odpowiedź: Wir waren schon gegangen, als es zu regnen begann.
2. b) Sie wusste, dass er das Geheimnis _____ (verraten).
   Odpowiedź: Sie wusste, dass er das Geheimnis verraten hatte.

Odpowiedzi:

• a) Wir waren schon gegangen, als es zu regnen begann.
• b) Sie wusste, dass er das Geheimnis verraten hatte.

3. Przetłumacz na język niemiecki:

1. a) On myśli o swoim egzaminie.
   Odpowiedź: Er denkt an seine Prüfung.
2. b) Cieszymy się z dobrej pogody.
   Odpowiedź: Wir freuen uns über das gute Wetter.
3. c) Rozmawiam z moim nauczycielem.
   Odpowiedź: Ich spreche mit meinem Lehrer.

Odpowiedzi:

• a) Er denkt an seine Prüfung.
• b) Wir freuen uns über das gute Wetter.
• c) Ich spreche mit meinem Lehrer.

🔹 Tworzenie pytań i przeczeń w czasie Plusquamperfekt

Pytania:

Czasownik „werden” przesuwamy na początek zdania.

Przykład: Wirst du morgen kommen? (Czy przyjdziesz jutro?)

Przeczenia:

Umieszczamy „nicht” przed bezokolicznikiem.

Przykład: Er wird nicht mit uns fahren. (On nie pojedzie z nami.)

🔹 Wskazówki

• Zapamiętaj odmianę czasowników posiłkowych „haben” i „sein” w czasie Präteritum: Jest to kluczowe dla tworzenia czasu Plusquamperfekt.
• Zwracaj uwagę na kontekst zdania i kolejność wydarzeń: Czas Plusquamperfekt używany jest do wyrażenia, że jedna czynność w przeszłości miała miejsce przed inną.
• Ćwicz tworzenie zdań z takimi spójnikami jak „nachdem”, „bevor”, „als”: Pomaga to w opanowaniu użycia czasu Plusquamperfekt w różnych kontekstach.

Czas Futur II w języku niemieckim jest używany do wyrażania czynności, które zostaną zakończone w określonym momencie w przyszłości. Pozwala on przewidzieć, że pewne działania będą już ukończone przed innym przyszłym wydarzeniem lub czasem.

🔹 Tworzenie czasu Futur II

Czas Futur II tworzymy za pomocą odmienionego czasownika „werden”, imiesłowu czasu przeszłego (Partizip II) głównego czasownika oraz czasownika posiłkowego „haben” lub „sein” w bezokoliczniku.

Struktura zdania:

[Podmiot] + [werden] + [Reszta zdania] + [Partizip II] + [haben/sein]

Odmiana czasownika „werden” w czasie teraźniejszym:

Osoba	Forma
ich	werde
du	wirst
er/sie/es	wird
wir	werden
ihr	werdet
sie/Sie	werden

🔹 Przykłady zdań w czasie Futur II

• Ich werde bis morgen den Bericht geschrieben haben. (Do jutra napiszę raport.)
• Sie wird um 18 Uhr angekommen sein. (Ona przybędzie o godzinie 18.)
• Wir werden das Problem gelöst haben, bevor der Chef zurückkommt. (Rozwiążemy problem, zanim szef wróci.)
• Er wird die Prüfung bestanden haben. (On zda egzamin.)

🔹 Użycie czasu Futur II

• Wyrażanie czynności, które zostaną zakończone w przyszłości przed innym wydarzeniem:
  • Przykład: Bis du ankommst, werde ich das Essen vorbereitet haben. (Zanim przyjedziesz, przygotuję jedzenie.)
• Wyrażanie przypuszczeń dotyczących przeszłości:
  • Przykład: Er wird schon gegangen sein. (Pewnie już poszedł.)

🔹 Wybór czasownika posiłkowego „haben” lub „sein”

Zasady są takie same jak w czasie Perfekt:

• „haben” – większość czasowników.
• „sein” – czasowniki wyrażające ruch z przemieszczeniem lub zmianę stanu oraz czasowniki „sein”, „werden”, „bleiben”.

Przykłady z czasownikiem posiłkowym „haben” i „sein”:

• Mit „haben”:
  • Du wirst das Buch gelesen haben. (Przeczytasz książkę.)
• Mit „sein”:
  • Sie wird nach Hause gefahren sein. (Ona pojechała do domu.)

🔹 Ćwiczenia

1. Uzupełnij zdania w czasie Futur II:

1. a) Bis Ende des Monats _______ (wir/fertigstellen) das Projekt ________.
   Odpowiedź: Bis Ende des Monats werden wir das Projekt fertiggestellt haben.
2. b) Er _______ (bestimmt/anrufen) ________, bevor er losfährt.
   Odpowiedź: Er wird bestimmt angerufen haben, bevor er losfährt.

2. Przetłumacz zdania na język niemiecki, używając czasu Futur II:

1. a) Do jutra oni ukończą swoje zadanie.
   Odpowiedź: Bis morgen werden sie ihre Aufgabe beendet haben.
2. b) Pewnie już zapomnieli o spotkaniu.
   Odpowiedź: Sie werden das Meeting schon vergessen haben.

🔹 Tworzenie pytań i przeczeń w czasie Futur II

Pytania:

Czasownik „werden” przesuwamy na początek zdania.

Przykład: Wirst du morgen kommen? (Czy przyjdziesz jutro?)

Przeczenia:

Umieszczamy „nicht” przed bezokolicznikiem.

Przykład: Er wird nicht mit uns fahren. (On nie pojedzie z nami.)

🔹 Czas Futur II z czasownikami modalnymi

Gdy w zdaniu występuje czasownik modalny, używamy następującej struktury:

[Podmiot] + [werden] + [Reszta zdania] + [Modalny w bezokoliczniku] + [Główny czasownik w bezokoliczniku]

Przykład: Ich werde morgen arbeiten müssen. (Będę musiał jutro pracować.)

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj strukturę Futur II: Odmienione „werden”, następnie reszta zdania, Partizip II i na końcu „haben” lub „sein” w bezokoliczniku.
• Używaj Futur II, gdy chcesz podkreślić, że dana czynność będzie ukończona w określonym momencie w przyszłości.
• Praktykuj z różnymi czasownikami: Zwracaj uwagę na to, czy wymagają one „haben” czy „sein”.

Partykuły modalne to nieodmienne słowa, które dodają zdaniu odcienie znaczeniowe, wyrażają emocje, nastawienie mówiącego lub jego oczekiwania względem reakcji odbiorcy. Są one charakterystyczne dla języka mówionego i trudno je bezpośrednio przetłumaczyć na język polski. Użycie partykuł modalnych sprawia, że wypowiedź staje się bardziej naturalna i płynna.

🔹 Najczęściej używane partykuły modalne:

Partykuła	Znaczenie
doch	przecież, jednak, ależ
mal	raz, troszkę (często łagodzi prośby)
ja	przecież, oczywiście
denn	więc, zatem (w pytaniach, dodaje zainteresowania)
eben	właśnie, akurat
eigentlich	właściwie, w zasadzie
schon	już, na pewno
halt	po prostu, tak już jest
auch	też, również (tu jako partykuła modalna)
nur	tylko, dopiero (wzmacnia prośbę lub pytanie)

🔹 Przykłady użycia partykuł modalnych:

doch

• Komm doch mit! (Chodź przecież z nami!)
• Das ist doch klar. (Przecież to jest jasne.)

mal

• Kannst du mir mal helfen? (Czy możesz mi pomóc?)
• Schau mal! (Spójrz!)

ja

• Das ist ja interessant! (To jest przecież interesujące!)
• Du weißt ja, wie wichtig das ist. (Przecież wiesz, jak to jest ważne.)

denn

• Wie heißt du denn? (Jak się nazywasz?)
• Was machst du denn hier? (Co ty tutaj robisz?)

eben

• Dann müssen wir eben warten. (W takim razie musimy po prostu poczekać.)
• Das ist eben so. (Tak po prostu jest.)

eigentlich

• Wo wohnst du eigentlich? (Gdzie właściwie mieszkasz?)
• Was willst du eigentlich sagen? (Co właściwie chcesz powiedzieć?)

schon

• Es wird schon klappen. (Na pewno się uda.)
• Du bist schon müde? (Już jesteś zmęczony?)

halt

• Es ist halt so. (Tak już jest.)
• Das ist halt mein Pech. (To po prostu mój pech.)

auch

• Kannst du mir auch helfen? (Czy możesz mi również pomóc?)
• Das ist auch nicht schlecht. (To też nie jest złe.)

nur

• Mach dir nur keine Sorgen. (Nie martw się.)
• Wie spät ist es nur? (Która to właściwie godzina?)

🔹 Funkcje partykuł modalnych:

Łagodzenie wypowiedzi:

Użycie partykuł takich jak „mal”, „doch” może sprawić, że prośba lub polecenie brzmi mniej stanowczo.

Przykład: Setz dich doch mal! (Usiądź sobie!)

Wyrażanie zdziwienia lub zaskoczenia:

Partykuła „ja” często podkreśla zdziwienie.

Przykład: Das ist ja unglaublich! (To jest niewiarygodne!)

Wzmacnianie pytania:

„Denn” w pytaniach dodaje zainteresowania lub zdziwienia.

Przykład: Wo kommst du denn her? (Skądże ty pochodzisz?)

Wyrażanie rezygnacji lub akceptacji:

„Eben” i „halt” wskazują na pogodzenie się z sytuacją.

Przykład: Es ist halt so. (Tak już jest.)

🔹 Ćwiczenia:

1. Uzupełnij zdania odpowiednią partykułą modalną:

1. a) Komm ____ rein und setz dich.
   Odpowiedź: Komm doch rein und setz dich.
2. b) Was machst du ____ morgen?
   Odpowiedź: Was machst du eigentlich morgen?
3. c) Das ist ____ schade.
   Odpowiedź: Das ist ja schade.
4. d) Kannst du mir ____ sagen, wie spät es ist?
   Odpowiedź: Kannst du mir mal sagen, wie spät es ist?

2. Przetłumacz zdania na język niemiecki, używając partykuł modalnych:

1. a) Co właściwie tutaj robisz?
   Odpowiedź: Was machst du eigentlich hier?
2. b) Nie martw się po prostu.
   Odpowiedź: Mach dir halt keine Sorgen.
3. c) To jest przecież oczywiste.
   Odpowiedź: Das ist doch offensichtlich.

3. Przetłumacz zdania na język niemiecki, używając partykuł modalnych:

1. a) Czy możesz mi pomóc?
   Odpowiedź: Kannst du mir doch helfen?
2. b) Spójrz!
   Odpowiedź: Schau mal!
3. c) To jest tak po prostu.
   Odpowiedź: Das ist eben so.

Odpowiedzi:

• 1.a) Komm doch rein und setz dich.
• 1.b) Was machst du eigentlich morgen?
• 1.c) Das ist ja schade.
• 1.d) Kannst du mir mal sagen, wie spät es ist?
• 2.a) Was machst du eigentlich hier?
• 2.b) Mach dir halt keine Sorgen.
• 2.c) Das ist doch offensichtlich.
• 3.a) Kannst du mir doch helfen?
• 3.b) Schau mal!
• 3.c) Das ist eben so.

🔹 Funkcje partykuł modalnych:

Łagodzenie wypowiedzi:

Użycie partykuł takich jak „mal”, „doch” może sprawić, że prośba lub polecenie brzmi mniej stanowczo.

Przykład: Setz dich doch mal! (Usiądź sobie!)

Wyrażanie zdziwienia lub zaskoczenia:

Partykuła „ja” często podkreśla zdziwienie.

Przykład: Das ist ja unglaublich! (To jest niewiarygodne!)

Wzmacnianie pytania:

„Denn” w pytaniach dodaje zainteresowania lub zdziwienia.

Przykład: Wo kommst du denn her? (Skądże ty pochodzisz?)

Wyrażanie rezygnacji lub akceptacji:

„Eben” i „halt” wskazują na pogodzenie się z sytuacją.

Przykład: Es ist halt so. (Tak już jest.)

Czasowniki zwrotne w języku niemieckim to czasowniki, które wymagają użycia zaimka zwrotnego odpowiadającego podmiotowi zdania. Wskazują one, że czynność wykonywana przez podmiot odnosi się bezpośrednio do niego samego.

🔹 Reflexive Pronomen (Zaimki zwrotne)

Odmiana zaimków zwrotnych w języku niemieckim zależy od osoby i przypadku. W mianowniku zaimki zwrotne nie występują, ponieważ podmiot jest wyrażony przez zaimek osobowy. W bierniku (Akkusativ) i celowniku (Dativ) odmieniają się następująco:

Zaimki zwrotne w Akkusativie:

Osoba	Zaimki zwrotne
ich	mich
du	dich
er/sie/es	sich
wir	uns
ihr	euch
sie/Sie	sich

Zaimki zwrotne w Dativie:

Osoba	Zaimki zwrotne
ich	mir
du	dir
er/sie/es	sich
wir	uns
ihr	euch
sie/Sie	sich

🔹 Przykłady użycia czasowników zwrotnych:

W Akkusativie (Bierniku):

• Ich wasche mich. (Myję się.)
• Du erinnerst dich an den Urlaub. (Ty przypominasz sobie o wakacjach.)
• Er freut sich auf das Wochenende. (On cieszy się na weekend.)

W Dativie (Celowniku):

• Ich kämme mir die Haare. (Czeszę sobie włosy.)
• Sie zieht sich eine Jacke an. (Ona zakłada sobie kurtkę.)
• Wir kochen uns ein Abendessen. (Gotujemy sobie kolację.)

🔹 Kiedy używać Akkusativu, a kiedy Dativu?

• Akkusativ (Biernik): Używany jest, gdy zaimek zwrotny jest jedynym dopełnieniem w zdaniu.
  • Przykład: Ich setze mich. (Siadam.)
• Dativ (Celownik): Używany jest, gdy w zdaniu występuje dodatkowe dopełnienie w Akkusativie. Zaimka zwrotnego w Dativie używamy wtedy, gdy czynność jest wykonywana na jakimś przedmiocie, a zaimek zwrotny wskazuje, że czynność ta odnosi się do podmiotu.
  • Przykład: Ich kaufe mir ein neues Buch. (Kupuję sobie nową książkę.)

🔹 Lista często używanych czasowników zwrotnych:

• sich freuen (über/auf) – cieszyć się (z czegoś/na coś)
  • Ich freue mich über das Geschenk. (Cieszę się z prezentu.)
• sich erinnern (an) – przypominać sobie (o)
  • Er erinnert sich an die Kindheit. (On przypomina sobie dzieciństwo.)
• sich interessieren (für) – interesować się (czymś)
  • Sie interessiert sich für Kunst. (Ona interesuje się sztuką.)
• sich beeilen – spieszyć się
  • Wir müssen uns beeilen. (Musimy się spieszyć.)
• sich entspannen – relaksować się
  • Nach der Arbeit entspanne ich mich. (Po pracy relaksuję się.)
• sich treffen (mit) – spotykać się (z)
  • Sie treffen sich mit Freunden. (Oni spotykają się z przyjaciółmi.)

🔹 Czasowniki zwrotne z przyimkami:

Niektóre czasowniki zwrotne łączą się z określonymi przyimkami, które wymagają odpowiedniego przypadku.

Przykłady:

• sich freuen auf (+ Akkusativ) – cieszyć się na (coś w przyszłości)
  • Ich freue mich auf den Urlaub. (Cieszę się na wakacje.)
• sich kümmern um (+ Akkusativ) – troszczyć się o
  • Er kümmert sich um seine Eltern. (On troszczy się o swoich rodziców.)
• sich bedanken bei (+ Dativ) – dziękować komuś
  • Wir bedanken uns bei euch für die Hilfe. (Dziękujemy wam za pomoc.)

🔹 Zwracaj uwagę na znaczenie:

Niektóre czasowniki mogą występować zarówno w formie zwrotnej, jak i niezwrotnej, zmieniając przy tym znaczenie.

• setzen (sadzać kogoś) vs. sich setzen (siadać samemu)
  • Ich setze das Kind auf den Stuhl. (Sadzam dziecko na krześle.)
  • Ich setze mich auf den Stuhl. (Siadam na krześle.)

🔹 Ćwiczenia:

1. Uzupełnij zdania odpowiednimi zaimkami zwrotnymi:

1. a) Ich ziehe ____ warm an, weil es kalt ist.
   Odpowiedź: Ich ziehe mich warm an, weil es kalt ist.
2. b) Er interessiert ____ für Geschichte.
   Odpowiedź: Er interessiert sich für Geschichte.
3. c) Wir treffen ____ um 18 Uhr vor dem Kino.
   Odpowiedź: Wir treffen uns um 18 Uhr vor dem Kino.

2. Przetłumacz na język niemiecki:

1. a) Ona relaksuje się przy muzyce.
   Odpowiedź: Sie entspannt sich bei Musik.
2. b) Czy pamiętasz o naszej umowie?
   Odpowiedź: Erinnerst du dich an unsere Verabredung?
3. c) Muszę się pospieszyć, bo jestem spóźniony.
   Odpowiedź: Ich muss mich beeilen, weil ich spät dran bin.

3. Przetłumacz zdania na język niemiecki, używając partykuł modalnych:

1. a) Czy możesz mi pomóc?
   Odpowiedź: Kannst du mir doch helfen?
2. b) Spójrz!
   Odpowiedź: Schau mal!
3. c) To jest tak po prostu.
   Odpowiedź: Das ist eben so.

Odpowiedzi:

• 1.a) Ich ziehe mich warm an, weil es kalt ist.
• 1.b) Er interessiert sich für Geschichte.
• 1.c) Wir treffen uns um 18 Uhr vor dem Kino.
• 2.a) Sie entspannt sich bei Musik.
• 2.b) Erinnerst du dich an unsere Verabredung?
• 2.c) Ich muss mich beeilen, weil ich spät dran bin.
• 3.a) Kannst du mir doch helfen?
• 3.b) Schau mal!
• 3.c) Das ist eben so.

🔹 Funkcje partykuł modalnych:

Łagodzenie wypowiedzi:

Użycie partykuł takich jak „mal”, „doch” może sprawić, że prośba lub polecenie brzmi mniej stanowczo.

Przykład: Setz dich doch mal! (Usiądź sobie!)

Wyrażanie zdziwienia lub zaskoczenia:

Partykuła „ja” często podkreśla zdziwienie.

Przykład: Das ist ja unglaublich! (To jest niewiarygodne!)

Wzmacnianie pytania:

„Denn” w pytaniach dodaje zainteresowania lub zdziwienia.

Przykład: Wo kommst du denn her? (Skądże ty pochodzisz?)

Wyrażanie rezygnacji lub akceptacji:

„Eben” i „halt” wskazują na pogodzenie się z sytuacją.

Przykład: Es ist halt so. (Tak już jest.)

Tryb rozkazujący w języku niemieckim jest używany do wydawania poleceń, próśb, zachęt lub instrukcji. W zależności od formy grzecznościowej i liczby, tryb rozkazujący odmienia się w różny sposób.

🔹 Tworzenie trybu rozkazującego:

Druga osoba liczby pojedynczej (du):

Forma: Odmiana czasownika bez końcówki -st.

Przykład:

• Infinitiv: gehen (iść)
• Odmiana: du gehst
• Imperativ: Geh! (Idź!)

Uwaga: Przy czasownikach z przegłosem (Umlaut) w formie "du" często Umlaut jest pomijany w trybie rozkazującym.

• Infinitiv: fahren (jechać)
• Odmiana: du fährst
• Imperativ: Fahr! (Jedź!)

Pierwsza osoba liczby mnogiej (wir):

Forma: Wir + czasownik w formie podstawowej.

Przykład:

• Gehen wir! (Idźmy!)

Druga osoba liczby mnogiej (ihr):

Forma: Odmiana czasownika bez zmian.

Przykład:

• Infinitiv: kommen (przychodzić)
• Odmiana: ihr kommt
• Imperativ: Kommt! (Przyjdźcie!)

Forma grzecznościowa (Sie):

Forma: Verb + Sie

Przykłady:

• Kommen Sie! (Proszę przyjść!)
• Setzen Sie sich! (Proszę usiąść!)

🔹 Przykłady z różnymi osobami:

Du-Form:

• Hör zu! (Słuchaj!)
• Iss das Gemüse! (Jedz warzywa!)
• Sei vorsichtig! (Bądź ostrożny!)
• Uwaga: Czasowniki „sein”, „haben” i czasowniki modalne mają nieregularne formy w trybie rozkazującym.

Ihr-Form:

• Hört zu! (Słuchajcie!)
• Esst das Gemüse! (Jedzcie warzywa!)
• Seid vorsichtig! (Bądźcie ostrożni!)

Wir-Form:

• Lassen wir uns gehen! (Chodźmy!)
• Seien wir pünktlich! (Bądźmy punktualni!)
• Haben wir Spaß! (Bawmy się dobrze!)

Sie-Form:

• Bitte, öffnen Sie das Fenster! (Proszę otworzyć okno!)
• Lesen Sie den Text! (Proszę przeczytać tekst!)
• Seien Sie leise! (Proszę być cicho!)

🔹 Negacja w trybie rozkazującym:

Dodajemy „nicht” po czasowniku.

Przykłady:

• Geh nicht! (Nie idź!)
• Sprechen Sie nicht so laut! (Proszę nie mówić tak głośno!)
• Esst nicht alles auf! (Nie zjedzcie wszystkiego!)

🔹 Czasowniki z przedrostkami rozdzielnymi:

Przedrostek trafia na koniec zdania.

Przykłady:

• Steh jetzt auf! (Wstań teraz!)
• Ruf mich an! (Zadzwoń do mnie!)
• Macht die Tür zu! (Zamknijcie drzwi!)

🔹 Użycie partykuł modalnych w trybie rozkazującym:

Dodanie partykuł takich jak „doch”, „mal”, „bitte” łagodzi lub wzmacnia polecenie.

Przykłady:

• Komm mal her! (Podejdź tutaj!)
• Sei doch nicht so ernst! (Nie bądź taki poważny!)
• Bitte, setzen Sie sich! (Proszę usiąść!)

🔹 Ćwiczenia:

1. Utwórz formę rozkazującą dla podanych czasowników w formie „du”:

1. a) laufen (biegać)
   Odpowiedź: Lauf!
2. b) lesen (czytać)
   Odpowiedź: Lies!
3. c) geben (dawać)
   Odpowiedź: Gib!

2. Przetłumacz na język niemiecki, używając trybu rozkazującego:

1. a) Bądź cicho! (du-Form)
   Odpowiedź: Sei leise!
2. b) Proszę usiąść!
   Odpowiedź: Setzen Sie sich, bitte!
3. c) Zadzwońcie do mnie później!
   Odpowiedź: Ruft mich später an!

3. Utwórz formę rozkazującą dla „wir”:

1. a) gehen (iść)
   Odpowiedź: Gehen wir!
2. b) essen (jeść)
   Odpowiedź: Essen wir!
3. c) haben (mieć)
   Odpowiedź: Haben wir! (Rzadko używane, częściej: „Lasst uns haben!”)

Odpowiedzi:

• 1.a) Lauf!
• 1.b) Lies!
• 1.c) Gib!
• 2.a) Sei leise!
• 2.b) Setzen Sie sich, bitte!
• 2.c) Ruft mich später an!
• 3.a) Gehen wir!
• 3.b) Essen wir!
• 3.c) Haben wir! (Rzadko używane, częściej: „Lasst uns haben!”)

🔹 Wskazówki:

• Zapamiętaj nieregularne formy: Czasowniki takie jak „sein”, „haben”, „werden” oraz czasowniki modalne mają nieregularne formy w trybie rozkazującym.
• Stosuj odpowiednią formę do sytuacji: W sytuacjach formalnych używaj formy grzecznościowej „Sie”.
• Używaj partykuł dla łagodzenia poleceń: Dodając „bitte”, „doch”, „mal”, sprawiasz, że polecenie brzmi bardziej uprzejmie.
• Zwracaj uwagę na przedrostki rozdzielne: Pamiętaj o ich umieszczeniu na końcu zdania w trybie rozkazującym.

Przyimki z dopełniaczem w języku niemieckim są używane rzadziej niż te z celownikiem czy biernikiem, ale są ważne, szczególnie w języku pisanym i formalnym. Wymagają one użycia rzeczownika w dopełniaczu (Genitiv), co wpływa na odmianę rodzajników i przymiotników.

🔹 Najczęściej używane przyimki z dopełniaczem:

Przyimek	Znaczenie
während	podczas
wegen	z powodu
trotz	mimo
anstatt / statt	zamiast
innerhalb	wewnątrz, w ciągu
außerhalb	na zewnątrz, poza
dank	dzięki
aufgrund	z powodu
infolge	w wyniku

🔹 Przykłady użycia przyimków z dopełniaczem:

während (podczas)

• Während des Unterrichts sollen die Handys ausgeschaltet sein. (Podczas lekcji telefony powinny być wyłączone.)
• Er liest gerne während der Fahrt. (On lubi czytać podczas jazdy.)

wegen (z powodu)

• Wegen des schlechten Wetters bleiben wir zu Hause. (Z powodu złej pogody zostajemy w domu.)
• Sie kam zu spät wegen des Verkehrs. (Ona spóźniła się z powodu ruchu ulicznego.)

trotz (mimo)

• Trotz des Regens gehen wir spazieren. (Mimo deszczu idziemy na spacer.)
• Er hat die Prüfung bestanden trotz seiner Krankheit. (Zdał egzamin mimo swojej choroby.)

anstatt/statt (zamiast)

• Anstatt des Buches kaufte er eine Zeitschrift. (Zamiast książki kupił czasopismo.)
• Sie trinkt Tee statt des Kaffees. (Ona pije herbatę zamiast kawy.)

innerhalb (wewnątrz, w ciągu)

• Innerhalb einer Woche muss das Projekt abgeschlossen sein. (Projekt musi być zakończony w ciągu tygodnia.)
• Das Museum liegt innerhalb der Stadtmauern. (Muzeum znajduje się wewnątrz murów miejskich.)

außerhalb (poza)

• Außerhalb der Geschäftszeiten ist das Büro geschlossen. (Poza godzinami pracy biuro jest zamknięte.)
• Sie wohnen außerhalb der Stadt. (Oni mieszkają poza miastem.)

dank (dzięki)

• Dank deiner Hilfe habe ich die Prüfung bestanden. (Dzięki twojej pomocy zdałem egzamin.)

aufgrund (z powodu)

• Aufgrund des starken Winds wurde das Spiel abgesagt. (Z powodu silnego wiatru gra została odwołana.)

infolge (w wyniku)

• Infolge der Krise mussten viele Unternehmen schließen. (W wyniku kryzysu wiele firm musiało zamknąć.)

🔹 Odmiana rodzajnika określonego w dopełniaczu:

Przypadek	Męski (der)	Żeński (die)	Nijaki (das)	Mnoga (die)
Genitiv	des (+ -s/-es)	der	des (+ -s/-es)	der

Uwaga: W rodzaju męskim i nijakim do rzeczowników dodajemy końcówkę -s lub -es w dopełniaczu.

• des Mannes (mężczyzny)
• des Kindes (dziecka)
• der Frau (kobiety)
• der Bücher (książek)

🔹 Dodawanie końcówki -s lub -es w dopełniaczu:

Dodajemy -es do rzeczowników jednosylabowych lub zakończonych na -s, -ß, -x, -z.

• des Hauses (domu)
• des Waldes (lasu)

Dodajemy -s do większości pozostałych rzeczowników.

• des Autos (samochodu)
• des Lehrers (nauczyciela)

🔹 Ćwiczenia:

1. Uzupełnij zdania odpowiednim przyimkiem i formą dopełniacza:

1. a) ______ schlechten Wetters bleiben wir zu Hause.
   Odpowiedź: Wegen des schlechten Wetters bleiben wir zu Hause.
2. b) Er kam zu spät ______ des Verkehrs.
   Odpowiedź: Wegen des Verkehrs kam er zu spät.
3. c) Sie liest ein Buch ______ des Films zu schauen.
   Odpowiedź: Anstatt des Films zu schauen, liest sie ein Buch.

2. Przetłumacz na język niemiecki:

1. a) Mimo bólu głowy poszedł do pracy.
   Odpowiedź: Trotz der Kopfschmerzen ging er zur Arbeit.
2. b) Podczas wakacji odwiedziliśmy wiele miast.
   Odpowiedź: Während der Ferien haben wir viele Städte besucht.
3. c) Dzięki twojej pomocy zdałem egzamin.
   Odpowiedź: Dank deiner Hilfe habe ich die Prüfung bestanden.

💡 Wskazówki do nauki:

• Zapamiętaj przyimki z dopełniaczem: Mimo że jest ich mniej niż przyimków z innymi przypadkami, są ważne i często używane w języku formalnym.
• Ćwicz odmianę rzeczowników w dopełniaczu: Szczególnie zwróć uwagę na dodawanie końcówek -s i -es.
• Twórz własne zdania: Używając przyimków z dopełniaczem, pomoże to w ich opanowaniu i zrozumieniu kontekstu użycia.
• Zwracaj uwagę na kontekst: Niektóre przyimki mogą mieć różne znaczenia w zależności od kontekstu, dlatego ważne jest zrozumienie całego zdania.

Zaimki osobowe w języku niemieckim pełnią ważną rolę w komunikacji, zastępując rzeczowniki i pomagając uniknąć powtórzeń. Odmieniają się przez osoby, liczby oraz przypadki, podobnie jak w języku polskim.

🔹 Lista zaimków osobowych w mianowniku (Nominativ):

Osoba	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1. osoba	ich (ja)	wir (my)
2. osoba	du (ty)	ihr (wy)
3. osoba	er (on) sie (ona) es (ono)	sie (oni/one)
Forma grzecznościowa	Sie (Pan/Pani)	Sie (Państwo)

💡 Uwaga: Forma grzecznościowa Sie zawsze pisana jest wielką literą, niezależnie od miejsca w zdaniu.

🔹 Odmiana zaimków osobowych przez przypadki:

1. Nominativ (Mianownik): kto? co?

Osoba	L. poj.	L. mn.
1. os.	ich	wir
2. os.	du	ihr
3. os.	er/sie/es	sie
Forma grzecznościowa	Sie	Sie

2. Akkusativ (Biernik): kogo? co?

Osoba	L. poj.	L. mn.
1. os.	mich	uns
2. os.	dich	euch
3. os.	ihn/sie/es	sie
Forma grzecznościowa	Sie	Sie

3. Dativ (Celownik): komu? czemu?

Osoba	L. poj.	L. mn.
1. os.	mir	uns
2. os.	dir	euch
3. os.	ihm/ihr/ihm	ihnen
Forma grzecznościowa	Ihnen	Ihnen

4. Genitiv (Dopełniacz): czyj? czyja? czyje?

Zaimki osobowe rzadko występują w dopełniaczu; zamiast nich używa się zaimków dzierżawczych.

🔹 Przykłady użycia zaimków osobowych:

Nominativ:

• Ich bin Student. (Jestem studentem.)
• Sie ist meine Freundin. (Ona jest moją przyjaciółką.)
• Wir gehen ins Kino. (Idziemy do kina.)

Akkusativ:

• Kannst du mich hören? (Czy możesz mnie usłyszeć?)
• Ich sehe ihn jeden Tag. (Widzę go codziennie.)
• Der Lehrer fragt uns. (Nauczyciel pyta nas.)

Dativ:

• Er gibt mir ein Geschenk. (On daje mi prezent.)
• Ich erzähle dir eine Geschichte. (Opowiem ci historię.)
• Das Buch gehört ihm. (Ta książka należy do niego.)

🔹 Zaimki w formie grzecznościowej:

• Können Sie mir helfen? (Czy może mi Pan/Pani pomóc?)
• Ich danke Ihnen. (Dziękuję Panu/Pani.)

💡 Uwaga: Zwróć uwagę na odmianę zaimka Sie w Dativie (Ihnen) i Akkusativie (Sie).

🔹 Porównanie zaimków osobowych w trzeciej osobie liczby pojedynczej:

er – odnosi się do rzeczowników rodzaju męskiego.

• Der Mann ist hier. Er wartet. (Mężczyzna jest tutaj. On czeka.)

sie – odnosi się do rzeczowników rodzaju żeńskiego.

• Die Frau ist Lehrerin. Sie unterrichtet Deutsch. (Kobieta jest nauczycielką. Ona uczy niemieckiego.)

es – odnosi się do rzeczowników rodzaju nijakiego.

• Das Kind spielt. Es lacht. (Dziecko się bawi. Ono się śmieje.)

🔹 Ćwiczenia:

Uzupełnij zdania odpowiednim zaimkiem osobowym:

1. a) ____ bin müde. (ja)
   Odpowiedź: Ich bin müde.
2. b) Siehst du ____? (on)
   Odpowiedź: Siehst du ihn?
3. c) Wir besuchen ____ morgen. (ty)
   Odpowiedź: Wir besuchen dich morgen.

Przetłumacz na język niemiecki, używając odpowiednich zaimków:

1. a) Ona daje mu książkę.
   Odpowiedź: Sie gibt ihm das Buch.
2. b) Dziękuję Wam za pomoc.
   Odpowiedź: Ich danke euch für die Hilfe.
3. c) Czy oni nas rozumieją?
   Odpowiedź: Verstehen sie uns?

💡 Wskazówki:

• Zapamiętaj odmianę zaimków przez przypadki: To kluczowe dla poprawnej komunikacji w języku niemieckim.
• Ćwicz w kontekście: Twórz własne zdania z użyciem zaimków w różnych przypadkach.
• Zwracaj uwagę na formę grzecznościową: W oficjalnych sytuacjach używaj Sie z odpowiednią odmianą.

Przysłówki w języku niemieckim służą do opisywania czasowników, przymiotników lub innych przysłówków, określając sposób, miejsce, czas, przyczynę lub stopień czynności lub cechy. Pomagają one uzupełnić informacje w zdaniu, dodając szczegółów i precyzji.

🔹 Przysłówki i ich tworzenie:

Przysłówki identyczne z przymiotnikami:

W języku niemieckim wiele przysłówków ma taką samą formę jak przymiotniki. W przeciwieństwie do przymiotników, które odmieniają się przez przypadki, rodzaje i liczby, przysłówki są nieodmienne.

• schnell (szybki/szybko)
  • Er ist ein schneller Läufer. (On jest szybkim biegaczem.) – przymiotnik
  • Er läuft schnell. (On biega szybko.) – przysłówek
• langsam (wolny/wolno)
  • Sie fährt ein langsames Auto. (Ona prowadzi wolny samochód.) – przymiotnik
  • Sie fährt langsam. (Ona jedzie wolno.) – przysłówek

Przysłówki tworzone od przymiotników:

Niektóre przysłówki tworzone są przez dodanie końcówki „-erweise” do przymiotnika.

• glücklich (szczęśliwy) → glücklicherweise (na szczęście)
  • Glücklicherweise war das Wetter gut. (Na szczęście pogoda była dobra.)
• leider (niestety)
  • Leider habe ich den Bus verpasst. (Niestety spóźniłem się na autobus.)

Przysłówki czasu, miejsca, sposobu i przyczyny:

Przysłówki czasu:

• heute (dzisiaj)
• gestern (wczoraj)
• morgen (jutro)
• bald (wkrótce)

Ich gehe morgen ins Kino. (Jutro idę do kina.)

Przysłówki miejsca:

• hier (tutaj)
• dort (tam)
• überall (wszędzie)

Sie wohnt hier. (Ona mieszka tutaj.)

Przysłówki sposobu:

• gern (chętnie)
• schnell (szybko)
• leise (cicho)

Er spricht leise. (On mówi cicho.)

Przysłówki przyczyny:

• deshalb (dlatego)
• darum (dlatego)
• folglich (w konsekwencji)

Sie hat viel gelernt, deshalb hat sie die Prüfung bestanden. (Dużo się uczyła, dlatego zdała egzamin.)

🔹 Stopniowanie przysłówków:

Przysłówki, podobnie jak przymiotniki, mogą być stopniowane, aby wyrazić różnice w stopniu intensywności cechy lub czynności.

Stopnie przysłówków:

Stopień równy (Positiv):

Podstawowa forma przysłówka.

• schnell (szybko)

Stopień wyższy (Komparativ):

Dodajemy końcówkę „-er”.

• schneller (szybciej)

Stopień najwyższy (Superlativ):

Dodajemy przedrostek „am” i końcówkę „-sten”.

• am schnellsten (najszybciej)

💡 Uwaga:

W stopniowaniu przysłówków obowiązują te same zasady dotyczące Umlautów i nieregularnych form jak w przypadku przymiotników.

Przykłady stopniowania:

• schnell (szybko)
  • Komparativ: schneller
  • Superlativ: am schnellsten
• gern (chętnie)
  • Komparativ: lieber
  • Superlativ: am liebsten

Er läuft schnell. (On biega szybko.)

Sie läuft schneller als er. (Ona biega szybciej niż on.)

Du läufst am schnellsten. (Ty biegasz najszybciej.)

Ich trinke gern Tee. (Chętnie piję herbatę.)

Er trinkt lieber Kaffee. (On woli pić kawę.)

Sie trinkt am liebsten Saft. (Ona najbardziej lubi pić sok.)

🔹 Porównania z przysłówkami:

Stopień równy:

Używamy konstrukcji „so ... wie” (tak ... jak).

Er spielt so gut wie sein Bruder. (On gra tak dobrze jak jego brat.)

Stopień wyższy:

Używamy „... als” (niż) po przysłówku w stopniu wyższym.

Sie spricht schneller als ich. (Ona mówi szybciej niż ja.)

Stopień najwyższy:

Używamy formy „am ...sten”.

Er arbeitet am effizientesten. (On pracuje najbardziej efektywnie.)

🔹 Przysłówki nieregularne w stopniowaniu:

• gut (dobrze)
  • Komparativ: besser (lepiej)
  • Superlativ: am besten (najlepiej)
• viel (dużo)
  • Komparativ: mehr (więcej)
  • Superlativ: am meisten (najwięcej)
• gern (chętnie)
  • Komparativ: lieber (chętniej)
  • Superlativ: am liebsten (najchętniej)
• bald (wkrótce)
  • Komparativ: eher (wcześniej)
  • Superlativ: am ehesten (najwcześniej)

🔹 Przykłady zdań z przysłówkami:

• Er fährt schnell. (On jedzie szybko.)
• Sie arbeitet fleißig. (Ona pracuje pilnie.)
• Wir treffen uns morgen hier. (Spotykamy się jutro tutaj.)
• Ich habe ihn gestern gesehen. (Widziałem go wczoraj.)

🔹 Ćwiczenia:

1. Stopniuj podane przysłówki i użyj ich w zdaniach:

1. a) langsam (wolno)
   Odpowiedź:
   • Positiv: langsam
   • Komparativ: langsamer
   • Superlativ: am langsamsten
   Przykład:

   Das Auto fährt langsamer als der Bus. (Samochód jedzie wolniej niż autobus.)

2. b) oft (często)
   Odpowiedź:
   • Positiv: oft
   • Komparativ: öfter
   • Superlativ: am öftesten
   Przykład:

   Sie besucht uns öfter als früher. (Ona odwiedza nas częściej niż wcześniej.)

3. c) nah (blisko)
   Odpowiedź:
   • Positiv: nah
   • Komparativ: näher
   • Superlativ: am nächsten
   Przykład:

   Ich wohne näher an der Schule als du. (Mieszkam bliżej szkoły niż ty.)

2. Uzupełnij zdania odpowiednią formą przysłówka:

1. a) Er spricht ____ (gut), aber sie spricht ____ (gut).
   Odpowiedź: Er spricht gut, aber sie spricht besser.
2. b) Wir kommen ____ (gern) zu Fuß als mit dem Auto.
   Odpowiedź: Wir kommen lieber zu Fuß als mit dem Auto.
3. c) Sie arbeitet ____ (effizient) von allen.
   Odpowiedź: Sie arbeitet am effizientesten von allen.

🔹 Wskazówki do nauki:

• Rozróżniaj przymiotniki i przysłówki: Pamiętaj, że przymiotniki opisują rzeczowniki i odmieniają się, podczas gdy przysłówki opisują czasowniki, przymiotniki lub inne przysłówki i są nieodmienne.
• Ćwicz stopniowanie: Zapamiętaj regularne końcówki „-er” i „am ...sten”, ale zwróć uwagę na przysłówki nieregularne.
• Zwracaj uwagę na kontekst: Używaj przysłówków w zdaniach, aby zrozumieć ich funkcję i znaczenie.
• Słuchaj i czytaj w języku niemieckim: Obcowanie z autentycznym językiem pomoże Ci zauważyć, jak przysłówki są używane w praktyce.

Liczebniki w języku niemieckim pełnią funkcję określania ilości, kolejności oraz liczby. Dzielą się na liczebniki główne (Kardinalzahlen), porządkowe (Ordinalzahlen) oraz ułamkowe.

🔹 Liczebniki główne (Kardinalzahlen):

Używane są do określania ilości lub liczby czegoś.

Podstawowe liczebniki od 0 do 20:

Liczba	Przepis
0	null
1	eins
2	zwei
3	drei
4	vier
5	fünf
6	sechs
7	sieben
8	acht
9	neun
10	zehn
11	elf
12	zwölf
13	dreizehn
14	vierzehn
15	fünfzehn
16	sechzehn
17	siebzehn
18	achtzehn
19	neunzehn
20	zwanzig

Liczebniki od 21 do 99:

Tworzone są przez połączenie liczebników jedności z liczebnikami dziesiątek, przy czym liczebnik jedności stawiany jest przed dziesiątkami i łączony za pomocą „und”.

• 21 – einundzwanzig
• 22 – zweiundzwanzig
• 30 – dreißig
• 45 – fünfundvierzig
• 58 – achtundfünfzig
• 99 – neunundneunzig

Liczebniki dziesiątek:

• 20 – zwanzig
• 30 – dreißig
• 40 – vierzig
• 50 – fünfzig
• 60 – sechzig
• 70 – siebzig
• 80 – achtzig
• 90 – neunzig

Setki, tysiące i miliony:

• 100 – (ein)hundert
• 200 – zweihundert
• 1.000 – (ein)tausend
• 2.000 – zweitausend
• 1.000.000 – eine Million
• 1.000.000.000 – eine Milliarde

Przykład liczby wielocyfrowej:

1.234 – eintausendzweihundertvierunddreißig

🔹 Liczebniki porządkowe (Ordinalzahlen):

Używane są do określania kolejności. Tworzy się je przez dodanie końcówek „-te” (dla liczebników od 1 do 19) i „-ste” (dla liczebników od 20 wzwyż).

• 1. – der erste
• 2. – der zweite
• 3. – der dritte
• 4. – der vierte
• 5. – der fünfte
• 6. – der sechste
• 7. – der siebte
• 8. – der achte
• 9. – der neunte
• 10. – der zehnte
• 11. – der elfte
• 12. – der zwölfte
• 13. – der dreizehnte
• 20. – der zwanzigste
• 21. – der einundzwanzigste
• 30. – der dreißigste

Uwaga: Liczebniki porządkowe odmieniają się przez przypadki, rodzaje i liczby jak przymiotniki.

🔹 Użycie liczebników w zdaniach:

Liczebniki główne:

• Ich habe zwei Brüder und eine Schwester. (Mam dwóch braci i jedną siostrę.)
• Er kauft fünf Äpfel. (On kupuje pięć jabłek.)

Liczebniki porządkowe:

• Sie wohnt im dritten Stock. (Ona mieszka na trzecim piętrze.)
• Heute ist der zwanzigste Mai. (Dziś jest dwudziesty maja.)

Daty:

• Am ersten Januar feiern wir Neujahr. (Pierwszego stycznia świętujemy Nowy Rok.)
• Ich habe am fünften April Geburtstag. (Mam urodziny piątego kwietnia.)

Liczebniki ułamkowe:

• die Hälfte – połowa
• ein Drittel – jedna trzecia
• ein Viertel – jedna czwarta
• zwei Drittel – dwie trzecie

• Ich möchte ein Viertel Kuchen. (Chciałbym jedną czwartą ciasta.)
• Mehr als die Hälfte der Schüler war krank. (Więcej niż połowa uczniów była chora.)

Liczebniki w połączeniach:

Godziny:

• Es ist halb drei. (Jest wpół do trzeciej.)
• Es ist Viertel nach zehn. (Jest kwadrans po dziesiątej.)

Telefoniczne podawanie numerów:

• Meine Telefonnummer ist: null eins zwei drei – vier fünf sechs sieben acht neun. (Mój numer telefonu to: 0123 – 456789)

🔹 Ćwiczenia:

1. Przetłumacz liczby na język niemiecki:

1. a) 27
   Odpowiedź: siebenundzwanzig
2. b) 64
   Odpowiedź: vierundsechzig
3. c) 198
   Odpowiedź: einhundertachtundneunzig
4. d) 1.015
   Odpowiedź: eintausendfünfzehn

2. Uzupełnij zdania odpowiednimi liczebnikami porządkowymi:

1. a) Heute ist der ____ (15.) August.
   Odpowiedź: Heute ist der fünfzehnte August.
2. b) Sie hat am ____ (3.) Dezember Geburtstag.
   Odpowiedź: Sie hat am dritten Dezember Geburtstag.
3. c) Wir wohnen im ____ (7.) Stock.
   Odpowiedź: Wir wohnen im siebten Stock.

3. Przetłumacz na język niemiecki:

1. a) Ona daje mu książkę.
   Odpowiedź: Sie gibt ihm das Buch.
2. b) Dziękuję Wam za pomoc.
   Odpowiedź: Ich danke euch für die Hilfe.
3. c) Czy oni nas rozumieją?
   Odpowiedź: Verstehen sie uns?

💡 Wskazówki:

• Ćwicz wymowę liczebników: Szczególnie tych dłuższych, jak siebenundvierzig.
• Zapamiętaj odmianę liczebników porządkowych: Odmieniają się jak przymiotniki, zwróć uwagę na końcówki.
• Praktykuj podawanie dat i godzin: Pomoże to w codziennej komunikacji.
• Twórz własne zdania z liczebnikami: To ułatwi ich zapamiętanie i poprawne użycie.

Spójniki (Konjunktionen) w języku niemieckim służą do łączenia zdań lub ich części, umożliwiając tworzenie bardziej złożonych i spójnych wypowiedzi. Rozumienie i poprawne użycie spójników jest kluczowe dla płynnej komunikacji i zrozumienia struktury zdań w języku niemieckim.

🔹 Rodzaje spójników:

Spójniki współrzędne (Nebenordnende Konjunktionen):

Łączą zdania lub wyrażenia równorzędne, nie wpływając na szyk zdania.

• und – i
• oder – albo
• aber – ale
• denn – ponieważ (w znaczeniu "albowiem")
• sondern – lecz
• doch – jednak
• jedoch – jednakże

Spójniki podrzędne (Unterordnende Konjunktionen):

Wprowadzają zdania podrzędne i wpływają na szyk zdania (czasownik odmieniony stoi na końcu zdania podrzędnego).

• dass – że
• weil – ponieważ
• wenn – jeśli, kiedy
• ob – czy
• bevor – zanim
• nachdem – po tym jak
• obwohl – chociaż
• damit – aby
• während – podczas gdy
• sobald – jak tylko

Spójniki wieloczłonowe (Korrelative Konjunktionen):

Niektóre spójniki występują w parach i łączą dwa elementy zdania.

• sowohl ... als auch – zarówno ... jak i
• weder ... noch – ani ... ani
• entweder ... oder – albo ... albo
• nicht nur ... sondern auch – nie tylko ... lecz także

🔹 Spójniki współrzędne (Nebenordnende Konjunktionen):

Te spójniki nie zmieniają szyku zdania – orzeczenie pozostaje na drugim miejscu.

Przykłady:

und (i)

• Ich mag Kaffee und Tee. (Lubię kawę i herbatę.)
• Er liest ein Buch und sie hört Musik. (On czyta książkę, a ona słucha muzyki.)

aber (ale)

• Ich möchte kommen, aber ich habe keine Zeit. (Chciałbym przyjść, ale nie mam czasu.)

oder (albo)

• Möchtest du Tee oder Kaffee? (Chcesz herbatę czy kawę?)

denn (ponieważ)

• Ich bleibe zu Hause, denn es regnet. (Zostaję w domu, ponieważ pada deszcz.)

sondern (lecz)

• Das ist kein Buch, sondern ein Heft. (To nie jest książka, lecz zeszyt.)

💡 Uwaga: Po spójnikach współrzędnych szyk zdania pozostaje prosty (szyk prosty – orzeczenie na drugim miejscu).

🔹 Spójniki podrzędne (Unterordnende Konjunktionen):

Te spójniki wprowadzają zdania podrzędne, w których czasownik odmieniony stoi na końcu zdania.

Przykłady:

dass (że)

• Ich weiß, dass er heute kommt. (Wiem, że on dziś przyjdzie.)

weil (ponieważ)

• Sie bleibt zu Hause, weil sie krank ist. (Ona zostaje w domu, ponieważ jest chora.)

wenn (jeśli, kiedy)

• Wenn es regnet, bleiben wir zu Hause. (Jeśli pada, zostajemy w domu.)

ob (czy)

• Ich frage mich, ob er kommt. (Zastanawiam się, czy on przyjdzie.)

bevor (zanim)

• Wir essen, bevor wir gehen. (Jemy, zanim idziemy.)

obwohl (chociaż)

• Er geht spazieren, obwohl es regnet. (On idzie na spacer, chociaż pada.)

damit (aby)

• Ich lerne Deutsch, damit ich in Deutschland studieren kann. (Uczę się niemieckiego, aby móc studiować w Niemczech.)

während (podczas gdy)

• Während ich lese, hört sie Musik. (Podczas gdy ja czytam, ona słucha muzyki.)

sobald (jak tylko)

• Sobald es dunkel wird, gehen wir nach Hause. (Jak tylko zrobi się ciemno, idziemy do domu.)

💡 Uwaga: W zdaniu podrzędnym szyk jest końcowy – czasownik odmieniony stoi na końcu zdania podrzędnego.

🔹 Szyk zdania z użyciem spójników podrzędnych:

Zdanie główne + zdanie podrzędne:

• Ich denke, dass er heute kommt.

• Zdanie główne: Ich denke
• Spójnik: dass
• Zdanie podrzędne: er heute kommt (czasownik kommt na końcu)

Zdanie podrzędne + zdanie główne:

• Wenn es regnet, bleibe ich zu Hause.

• Zdanie podrzędne: Wenn es regnet (czasownik regnet na końcu)
• Zdanie główne: bleibe ich zu Hause

W tej konstrukcji po zdaniu podrzędnym następuje inwersja w zdaniu głównym – czasownik stoi przed podmiotem.

🔹 Spójniki wieloczłonowe (Korrelative Konjunktionen):

Przykłady:

sowohl ... als auch (zarówno ... jak i)

• Er spricht sowohl Deutsch als auch Englisch. (On mówi zarówno po niemiecku, jak i po angielsku.)

weder ... noch (ani ... ani)

• Sie mag weder Kaffee noch Tee. (Ona nie lubi ani kawy, ani herbaty.)

entweder ... oder (albo ... albo)

• Wir fahren entweder nach Berlin oder nach München. (Jedziemy albo do Berlina, albo do Monachium.)

nicht nur ... sondern auch (nie tylko ... lecz także)

• Er ist nicht nur intelligent, sondern auch fleißig. (On jest nie tylko inteligentny, lecz także pracowity.)

🔹 Ćwiczenia:

1. Uzupełnij zdania odpowiednimi spójnikami:

1. a) Ich möchte ins Kino gehen, ____ ich habe keine Zeit.
   Odpowiedź: Ich möchte ins Kino gehen, aber ich habe keine Zeit.
2. b) Sie weiß nicht, ____ er heute kommt.
   Odpowiedź: Sie weiß nicht, ob er heute kommt.
3. c) ____ es kalt ist, gehen wir spazieren.
   Odpowiedź: Obwohl es kalt ist, gehen wir spazieren.

2. Przekształć zdania, łącząc je za pomocą podanego spójnika:

1. a) Er ist müde. Er arbeitet weiter. (trotzdem)
   Odpowiedź: Er ist müde, trotzdem arbeitet er weiter.
2. b) Sie lernt Deutsch. Sie will in Deutschland studieren. (weil)
   Odpowiedź: Sie lernt Deutsch, weil sie in Deutschland studieren will.
3. c) Wir gehen ins Restaurant. Wir haben Hunger. (denn)
   Odpowiedź: Wir gehen ins Restaurant, denn wir haben Hunger.

💡 Wskazówki do nauki:

• Zapamiętaj spójniki i ich wpływ na szyk zdania: Szczególnie ważne jest, czy spójnik wymaga szyku prostego, przestawnego czy końcowego.
• Ćwicz tworzenie zdań z różnymi spójnikami: Pomoże to w zrozumieniu ich użycia i wpływu na strukturę zdania.
• Zwracaj uwagę na interpunkcję: W języku niemieckim przecinki są ważne, szczególnie przy zdaniach podrzędnych.
• Słuchaj i czytaj autentyczne materiały: Pozwoli to zauważyć, jak spójniki są używane w praktyce.

Zdania okolicznikowe w języku niemieckim to zdania podrzędne, które pełnią funkcję okolicznika w zdaniu głównym. Wyrażają one różne okoliczności, takie jak czas, przyczynę, cel, sposób, warunek czy przyzwolenie. Poprawne użycie zdań okolicznikowych pozwala na tworzenie bardziej złożonych i precyzyjnych wypowiedzi.

🔹 Rodzaje zdań okolicznikowych:

Zdania okolicznikowe czasu (Temporalsätze):

Wyrażają czas, w którym odbywa się czynność zdania głównego. Najczęściej używane spójniki to:

• als – gdy (dla jednorazowych wydarzeń w przeszłości)
• wenn – kiedy, jeśli (dla powtarzających się wydarzeń lub przyszłości)
• während – podczas gdy
• bevor – zanim
• nachdem – po tym jak
• seit / seitdem – odkąd

Przykłady:

• Als ich jung war, spielte ich Fußball. (Gdy byłem młody, grałem w piłkę nożną.)
• Wenn es regnet, bleibe ich zu Hause. (Kiedy pada, zostaję w domu.)
• Nachdem er gegessen hatte, ging er spazieren. (Po tym jak zjadł, poszedł na spacer.)

Zdania okolicznikowe przyczyny (Kausalsätze):

Wyrażają przyczynę lub powód czynności w zdaniu głównym. Najczęściej używane spójniki to:

• weil – ponieważ
• da – ponieważ (często używane na początku zdania)

Przykłady:

• Ich bleibe zu Hause, weil ich krank bin. (Zostaję w domu, ponieważ jestem chory.)
• Da es regnet, gehen wir nicht schwimmen. (Ponieważ pada, nie idziemy pływać.)

Zdania okolicznikowe celu (Finalsätze):

Wyrażają cel lub zamiar czynności w zdaniu głównym. Spójnik:

• damit – aby

Przykłady:

• Ich lerne Deutsch, damit ich in Deutschland studieren kann. (Uczę się niemieckiego, aby móc studiować w Niemczech.)
• Er spart Geld, damit er ein Auto kaufen kann. (On oszczędza pieniądze, aby móc kupić samochód.)

Zdania okolicznikowe skutku (Konsekutivsätze):

Wyrażają skutek czynności w zdaniu głównym. Spójniki:

• so dass – tak że
• sodass – tak że
• so ... dass – tak ... że

Przykłady:

• Er war krank, sodass er nicht kommen konnte. (Był chory, tak że nie mógł przyjść.)
• Es war so kalt, dass das Wasser gefror. (Było tak zimno, że woda zamarzła.)

Zdania okolicznikowe warunku (Konditionalsätze):

Wyrażają warunek, pod którym czynność w zdaniu głównym może się wydarzyć. Spójniki:

• wenn – jeśli, jeżeli
• falls – w razie gdyby

Przykłady:

• Wenn du Zeit hast, besuchen wir das Museum. (Jeśli masz czas, odwiedzimy muzeum.)
• Falls es regnet, bleiben wir zu Hause. (W razie gdyby padało, zostaniemy w domu.)

Zdania okolicznikowe przyzwolenia (Konzessivsätze):

Wyrażają okoliczności sprzeczne z treścią zdania głównego. Spójnik:

• obwohl – chociaż
• obgleich – chociaż
• obschon – chociaż

Przykłady:

• Obwohl es regnet, gehen wir spazieren. (Chociaż pada, idziemy na spacer.)
• Er kommt, obgleich er keine Zeit hat. (On przyjdzie, chociaż nie ma czasu.)

Zdania okolicznikowe sposobu (Modalsätze):

Wyrażają sposób, w jaki odbywa się czynność w zdaniu głównym. Spójniki:

• indem – przez to że
• ohne dass – nie (robiąc czegoś)
• anstatt dass – zamiast (robić coś)

Przykłady:

• Du kannst Geld sparen, indem du weniger ausgibst. (Możesz oszczędzić pieniądze, wydając mniej.)
• Er ging, ohne dass er ein Wort sagte. (Odszedł, nie mówiąc ani słowa.)

Zdania okolicznikowe porównawcze (Komparativsätze):

Wyrażają porównanie z czynnością w zdaniu głównym. Spójniki:

• als ob – jak gdyby
• als wenn – jak gdyby
• wie wenn – jak gdyby

Przykłady:

• Er tut so, als ob er alles wüsste. (On zachowuje się, jak gdyby wszystko wiedział.)
• Sie sieht aus, als wenn sie geweint hätte. (Wygląda, jakby płakała.)

🔹 Szyk zdania w zdaniach okolicznikowych:

W zdaniach podrzędnych czasownik odmieniony stoi na końcu zdania.

Przykład:

• Ich weiß, dass du mich verstehst. (Wiem, że mnie rozumiesz.)

Gdy zdanie podrzędne rozpoczyna zdanie, w zdaniu głównym następuje inwersja – czasownik stoi przed podmiotem.

Przykład:

• Wenn es regnet, bleibe ich zu Hause.
• Ich bleibe zu Hause, wenn es regnet.

🔹 Spójniki wieloczłonowe (Korrelative Konjunktionen):

Przykłady:

sowohl ... als auch (zarówno ... jak i)

• Er spricht sowohl Deutsch als auch Englisch. (On mówi zarówno po niemiecku, jak i po angielsku.)

weder ... noch (ani ... ani)

• Sie mag weder Kaffee noch Tee. (Ona nie lubi ani kawy, ani herbaty.)

entweder ... oder (albo ... albo)

• Wir fahren entweder nach Berlin oder nach München. (Jedziemy albo do Berlina, albo do Monachium.)

nicht nur ... sondern auch (nie tylko ... lecz także)

• Er ist nicht nur intelligent, sondern auch fleißig. (On jest nie tylko inteligentny, lecz także pracowity.)

🔹 Ćwiczenia:

1. Uzupełnij zdania odpowiednimi spójnikami:

1. a) Ich gehe einkaufen, ____ ich Zeit habe.
   Odpowiedź: Ich gehe einkaufen, wenn ich Zeit habe.
2. b) ____ er müde ist, arbeitet er weiter.
   Odpowiedź: Obwohl er müde ist, arbeitet er weiter.
3. c) Sie lernt viel, ____ sie die Prüfung bestehen will.
   Odpowiedź: Sie lernt viel, damit sie die Prüfung bestehen will.

2. Przetłumacz na język niemiecki:

1. a) Po tym jak zjedliśmy, poszliśmy na spacer.
   Odpowiedź: Nachdem wir gegessen hatten, gingen wir spazieren.
2. b) Ponieważ padało, zostaliśmy w domu.
   Odpowiedź: Weil es regnete, blieben wir zu Hause.
3. c) On pracuje dużo, aby kupić nowy samochód.
   Odpowiedź: Er arbeitet viel, damit er ein neues Auto kaufen kann.

💡 Wskazówki do nauki:

• Zapamiętaj spójniki i ich funkcje: Pozwoli to na poprawne tworzenie zdań podrzędnych różnych typów.
• Ćwicz szyk zdania w zdaniach podrzędnych: Pamiętaj, że czasownik odmieniony w zdaniu podrzędnym stoi na końcu.
• Twórz własne zdania: Praktyka pomoże utrwalić struktury zdań okolicznikowych.
• Zwracaj uwagę na kontekst: Niektóre spójniki mogą mieć różne znaczenia w zależności od użycia.